Hıçkırık, diyafram kasının ani ve istemsiz şekilde kasılmasının bir sonucudur. Diyafram kası arka arkaya kasılırken, ses telleri arasındaki açıklık, hava akışını kontrol edebilmek için hızla kapanır ve böylece hıçkırık sesi çıkar. Boyundan göğse doğru uzanan sinirlerin tahriş olması da hıçkırığa neden olabilir. Zaman zaman çeşitli hastalıklar ile bağlantısı kurulmasına rağmen (bunlar zatürre veya kanda zararlı maddelerin biriktiği, böbrek yetmezliği gibi ciddi rahatsızlıklar olabilir), hıçkırık ciddi bir sorun olarak ele alınmaz. Nadiren beslenme, uyku veya konuşma ile ilgili problemlere yol açar.
Tıp dünyasında hıçkırığın tam olarak neden kaynaklandığı net biçimde ortaya koyulamamıştır. Çoğu zaman hıçkırık, hiçbir şey yapmanıza gerek kalmadan birkaç saat içerisinde kendi kendine geçer. Öte yandan hıçkırığın kesilmek bilmediği ve can sıktığı zamanlar da yok değildir. Hıçkırık ender olarak tıbbi tedavi gerektirir.
Hiç olmadık bir yerde ya da bir zamanda hıçkırmaya başlamanız, önemli bir iş yemeği veya aylardır hazırlandığınız bir konferans sırasında hıçkırık tutması rahatsız edici olacaktır. Benzeri durumlarda kullanabileceğiniz bazı yöntemler hıçkırığınızı kimseye belli etmeden kontrol etmenizi sağlayabilir. Kimi zaman bir bardak su kimi zaman bir parça şeker ile hıçkırığı çabucak geçirmek için yeterlidir. Bu konuda sıkıntı çekenlerin zaman içerisinde keşfettiği pek çok yöntemden size uygun olanları deneyebilirsiniz.
Hıçkırığı Geçirmek İçin Ne Yapılır?
Hıçkırık tuttuğunda bir an önce hıçkırıktan kurtulmak için deneyebileceğiniz çeşitli yöntemleri aşağıda sıralamaya çalışalım.
Nefes Tutmak
Nefesinizi tutmak hıçkırığınızı hafifletmeye yardım edebilir. Normal şekilde nefes alın ve yaklaşık 10 saniye kadar nefesinizi tutun. Ardından yavaş yavaş nefes verin. 3 ya da 4 kez hareketi tekrarlayın. Hıçkırık devam ediyorsa 20 dakika sonra aynılarını tekrarlayın.
Kulak Tıkama
Bazı doktorlar hıçkırığı durdurmak için parmaklarınızla kulaklarınızı tıkamanızı önerir. Vagus siniri işitme sistemine de ulaşır ve buradaki sinir uçlarını uyarmak, vagus sinirini harekete geçirir. Ama bu hareketi nazikçe yapın ve kulak içlerine doğru parmağınızı çok sokmayın.
Elma Sirkesi
Bir çay kaşığı elma sirkesini yutun. Bu bir meydan okuma sayılabilir. Eğer sirke ve tat alma duyunuz arasındaki savaşla başa çıkabilirseniz hıçkırıktan çabuk kurtulursunuz. (Bir başka sirkeli yöntem de salatalık turşusunu emerek yemektir.)
Bardağın ağzının size uzak tarafından su için; ayağa kalkın, öne eğilin ve ağzınızı bardağın diğer tarafına dayayın ve bardağı eğerek suyu için.
- Bir kâğıt torbanın içine nefes alıp verin. (Kesinlikle torbayı kafanıza geçirmeyin.)
- Dizlerinizi göğsünüze doğru çekin ve birkaç dakika kollarınızla dizlerinize sarılarak durun.
- Buzlu su ile gargara yapın.
- Yavaşça göğüs kafesinize bastırın, öne eğilerek hareketi kolayca yapabilirsiniz.
- Ağzınıza birkaç damla sirke alın.
- Yutkunurken burun deliklerinize hafifçe bastırın.
- Ağzınıza toz şeker atın ve eridiğinde yutun.
- Bir çay kaşığı ılık suda karıştırılmış şeker ya da balı dilin gerisine koyun ve yutun.
- Hafifçe diyaframınıza basınç uygulayın.
- Çok soğuk suyu yavaş yavaş yudumlayın
- Bir bardak ılık suyu oldukça yavaş için ve suyu içerken nefes alıp vermeyin.
- İnce bir dilim limon alıp dilinizin üzerine yerleştirin ve şeker gibi emin.
Geğirme
Bazı kişiler gazlı içecek içtikten sonra geğirdiklerinde hıçkırıktan kurtulduklarını fark etmişlerdir. Bununla birlikte gazlı içeceklerin hıçkırığı tetiklediği konusunda uyarıda bulunan doktorlar da vardır.
Bekleme
Vakaların büyük çoğunluğunda hıçkırık kendi kendine geçer. Bazı kişiler hıçkırık tuttuğunda sadece beklediklerini, endişelenmediklerini ve bu şekilde sorunun muhtemelen daha hızlı çözüldüğünü belirtirler.
Dil çekme
Dilinizin ucunu parmaklarınızla tutun ve çekin. Bu hareket vagus sinirlerini uyarır ve diyafram kasılmalarını azaltır. Ancak bu yöntemin her zaman işe yarayacağını söylemek pek mümkün değildir.
Gevşeme
Bazen de işin sırrı ‘rahatlamaktır’. Yüz üstü yatağa uzanın, başınızı yana çevirin ve kollarınızı serbest şekilde yana uzatın. Derin bir nefes alıp 10- 15 saniye tutun. Nefesinizi yavaşça verin. Bunu birkaç kez tekrar edin ve kalkmadan önce bir süre dinlenin.
Eğer hızlı yemek yiyorsanız büyük olasılıkla lokmalarınızı da iyice çiğnemeden yutuyorsunuz demektir. İşte yaygın bir hıçkırık sebebi! Hızlı bir şekilde yemek yemek yiyeceklerle birlikte hava yutulmasına ve vagus sinirini tetiklenmesine neden olabilir. Lokmaları ağır ağır çiğnemek ve içecekleri küçük yudumlarla içmek hava yutmayı önleyecektir.
Yemek sırasında mideyi çok doldurmak da hıçkırığın bir başka nedenidir. Bazı uzmanların varsayımlarına göre hıçkırık, vücudunuzun size çok hızlı yediğinizi söylemesinin bir yoludur. Boğazınızdan geçen bütün o yiyeceklerin işlenmesi için sindirim sisteminin zamana ihtiyacı vardır.
Bazı baharatlar yemek borusunu ve mideyi tahriş edebilir. Aynı zamanda mide asidinin, mideden yemek borusuna çıkmasına neden olabilir. Bu ekstra asit de hıçkırığa yol açabilir.
Baharatlar gibi, alkollü içecekler de hem yemek borusunu hem de mideyi tahriş edebilir. Zaman içerisinde, alkolün çok tüketilmesi yemek borusuna zarar verebilir. Kimi zaman da, örneğin bir kutlama sebebiyle, kısa sürede hızlı şekilde ve çok miktarda alkol alınması akut bir hazımsızlığa yol açabilir. Sindirim sisteminin alkolden etkilenmesinin yanı sıra büyük yudumların yemek borusunu genişletmesi de hıçkırık nedenlerinden biri olabilir.
Önlemler ve Uyarılar: Bir türlü geçmeyen, günlere yayılmaya başlayan, iştahı kesen, uyumayı veya konuşmayı engelleyecek şekilde devam eden hıçkırıklar ciddiye alınmalı ve bir doktorla görüşülmelidir. Altta yatan bir sağlık sorunu söz konusu olabilir.