Lenfatik sistem veya lenf sistemi lenf sıvısı, lenf damarları ve lenf düğümlerinden oluşan bir organ sistemidir. İkinci bir dolaşım sistemi olarak tanımlanabilecek olan lenf sistemi yine de yapısı itibariyle dolaşım sisteminden çok farklıdır. Dolaşım sisteminden bağımsız olarak çalışan lenfatik sistem bağışıklık sistemi içeriğini yine dolaşım sistemine boşaltır ve genel olarak bağışıklıkta rol alır.
Lenf sistemi kan dolaşımı gibi doku ve hücrelerdeki artık maddeleri toplar, fakat lenf sisteminin bu transport işlemi oldukça farklıdır. Kan dolaşımı atar ve toplardamarlardan oluşurken, lenf sistemi tek yönlü yol gibi sadece toplama işlemi yapar. Hücreler arasında kalan artık maddeleri lenf sistemi alarak ana lenf damarına (kanalına) ulaştırır, bu kanalda artık maddeleri toplardamarlara verir.
Lenf sistemi, bedenin hastalıklar ve enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olan bağışıklık sisteminin önemli bir bileşenidir. Lenf sisteminin ince lenf damarları, kan damarları gibi, bütün vücudu saran bir ağ oluşturmaktadır. Lenf damarları renksiz bir sıvı olan lenf sıvısı taşır. Lenf sıvısı enfeksiyonlarla savaşan ve lenfosit adı verilen hücreler içerir. Bu damarlar ağı içinde lenf bezleri adı verilen küçük organlar mevcuttur. Lenf bezleri kümeler halinde, başlıca kol altında, kasıkta, boyunda, göğüste ve karında bulunurlar. Dalak, timüs, bademcikler ve kemik iliği de lenf sisteminin bölümleridir. Lenf dokusu bedenin mide, bağırsaklar ve deri gibi diğer bölümlerinde de bulunur.
Lenf sistemi neleri transport eder?
- Su, günde 2-4 litre suyu taşır.
- Proteinleri
- Hücre artıkları, ölü hücreler ve yıpranmış hücreler
- Yabancı maddeleri: toz gibi
- Bakterileri ve başka hastalık yapıcı maddeleri
- Yağlar, tam sindirilmemiş yağlar
Lenfin narin kanalları bu artık maddeleri toplar ve büyük kanallara aktarır, onlarda bu artık maddeleri toplardamarlara verir. Lenf kanalları (damarları ) taşıma işlemi sırasında diğer bezelerine uğrarlar. Bezelerdeki artık maddelerde bu kanala aktarılır. Lenf bezleri vücudun filtresi gibidir. Toplardamarlardaki kanın geri dönüşünü önlemek için bulunan kapakçıklar burada lenf damarlarlarındada vardır ve böylece artık maddelerin geri dönmesi önlenir.
Başka görevleri nedir?
Lenf bezeleri toplu iğne başından fasulye büyüklüğüne kadar çeşitli büyüklüklerde takriben 600 adet olurlar. İrili ufaklı tesbih gibi birbirlerine lenf damarları ile bağlıdır. Lenf bezeleri sadece transport işlemi yapamazlar ve aynı anda bağışıklık sisteminin en önemli organlarındandır. Akyuvarlar hücrelerinden (lenfositler) üretirler aynı zaman da lenf kanallarındaki fazla suyu lenf bezeleri (düğmeleri) emerek alır.
En önemli lenf bezeleri?
Koltukaltı lenf bezleri, boyun lenf bezeleri, kasık lenf bezeleri ve leğen kemiği bezeleri en önemlileridir. Lenf bezeleri iltihaplanınca şişerler ve basınca ağrıya sebep olurlar. İltihaplanan lenf bezelerinin mutlaka tedavisi gerekir. Vücudun sağ tarafındaki lenf kanalları köprücük kemiğinin altındaki toplardamara aktarılır ve solundaki lenflerde toplanan maddeler sol köprücük kemiği altından toplardamara aktarılır.