Kimdir: Şair, Yazar
Doğum: 1914
Ölüm: 1988
Oktay Rifat
Şair ve yazar Samih Rifat’ın oğlu olarak Trabzon’da doğan Oktay Rifat In asıl soyadı Horozcu Dur. Ankara Erkek Lisesi’ni bitirdikten sonra Ankara Hukuk Fakültesi’ne giden Rifat, Maliye Bakanlığı tarafından Paris Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne gitti. Eğitimini tamamlayıp yurda döndükten sonra bir süre Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde çalıştı.
Daha sonra Ankara ve İstanbul’da avukatlık görevini sürdürdü. İlk şiirlerini, 1936 yılında Varlık dergisinde yayınlandı. Ardından Aile, Yaprak ve Yeditepe dergilerine şiir gönderdi. Orhan Veli ve Melih Cevdet Anday ile birlikte insani değerleri önplana çıkaran ve yenilikçi bir anlayışa sahip olan Garip akımının kurucuları arasında yer alan Oktay Rıfat, şiirlerinde geleneksel kuralları değil basit bir söyleşi benimsedi. Hece ölçüsünü kullanarak uyaklı ve yalın bir anlatımla sevdayı ve kişisel duyarlılıkları tema edinen lirik şiirler yazdı.
1950’li yıllardan sonra Garip akımının etkisinden yavaş yavaş uzaklaştı. Halk deyişlerinden yararlanarak daha çok toplumsal sorunları eleştirel bir dil ve yeni bir imge anlayışıyla işledi. Daha sonraki yıllarda modernist bir şiir anlayışı olan ‘İkinci Yeni’nin yaygınlaşmasında önemli rol oynayacak olan kapalı, soyut imgelerle yüklü, gerçeküstücülüğü benimseyen bir şiire yönelerek ‘Garip’in etkisinden bütünüyle sıyrıldı. ‘Elleri Var Özgürlüğün’ adlı kitabında dönemin güncel, toplumsal sorunlarını ele alarak özgürlük ve bağımsızlık temalarını, Yunan mitolojisinden de yararlanarak, uzun dizelerle ve açık bir söyleyişle dile getirdi. Şiirler adlı kitabında ise izlenimci bir imge anlayışı ile özellikle doğal güzellikleri coşkulu bir lirizmle temalaştırdı.
Çağdaş Türk şiirinde önemli bir yere sahip olan Oktay Rifat, şiirin yanı sıra çevirilere ve tiyatro oyunlarına da imza atmıştır. Oyunlarında genellikle toplumsal değişme sonucu ekonomik düzeni bozulan ailelerinin yaşamına; Batı’dan ya da Doğu’dan alınan ancak iyice özümsenemeyen değer yargılarıyla tutarlı bir yaşam tarzı oluşturulamayacağına; bireylerin ilişkilerinde mutlu olabilmesi için kişiliklerindeki çelişkileri ortadan kaldırmaları gerektiğine; gecekondularda yaşayan insanların yaşam koşullarıyla ortaya çıkan psikolojik durumlarına ve toplumsal bozuklukların karı-koca ilişkisini nasıl etkilediğine dikkat çekmiştir.
Oktay Rıfat, ‘Karga ile Tilki’ adlı kitabı ile 1955 Yeditepe Şiir Armağanı, Şiirler kitabıyla 1970 Türk Dil Kurumu Şiir Armağanı, Yağmur Sıkıntısı adlı oyunuyla ise hem Ankara Sanatseverler Derneği’nin Yılın En İyi Oyunu hem de TRT 1970 Sanat Yarışmasında başarı ödülü, Bir Cigara İçimi ile 1980 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü aldı.
18 Nisan 1988′de yitirdiğimiz Oktay Rifat’ın oğluyla birlikte hazırladığı ve çeviri şiirlerden oluşan ‘Gece Yıldızı’ adlı kitap şairin ölümünden altı yıl sonra, 1994’te yayınlandı.
Oktay Rıfat Eserleri
Şiir Kitapları: Güzelleme (1945), Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler (1946), Aşağı Yukarı (1952), Karga ile Tilki (1954), Perçemli Sokak (1956), Aşık Merdiveni (1958), İkilik (1963), Elleri Var Özgürlüğün (1966), Şiirler (1969), Yeni Şiirler (1973), Çobanıl Şiirler (1976), Bir Cigara İçimi (1979), Elifli (1980), Denize Doğru Konuşma (1982), Dilsiz ve Çıplak (1984), Koca Bir Yaz (1987)
Romanlar: Bir Kadının Penceresinden (1976), Danaburnu (1980), Bay Lear (1982)
Oyunları: Birtakım İnsanlar (1960), Kadınlar Arasında (1948), Oyun İçinde Oyun (1949), Atlarla Filler (1962), Çil Horoz (1964), Zabit Fatma’nın Kuzusu (1965), Yağmur Sıkıntısı (1969)
Çevirileri: Latin Ozanlarından Çeviriler (1963), Yunan Antologyası (1964)