Ahmet Mithat Efendi Kimdir? Hayatı Ve Eserleri

ahmet mithat efendi

Yazar, babasını küçük yaşta kaybettiği için çocuk yaşlarda çalışmaya başlamıştır. 1863 yılında Niş Rüştiyesi’ni bitirerek Rusçuk’ta bir devlet dairesinde memur olarak çalışmaya başlamıştır. Burada çalışırken Fransızcayı öğrendiği için Tuna Valisi Mithat Paşa’nın takdirini kazanmayı başarmıştır.

1871 yılında birtakım ailevi nedenlerden dolayı İstanbul’a dönerek burada kendi matbaasını kurmuş ve eserlerini basmaya başlamıştır. Bu dönemde Türk Edebiyatı’mızın ilk hikâye koleksiyonu olarak kabul edilen Letaif i Rivayet adlı eseri yazmıştır. Hayatının ilerleyen yıllarında zaman zaman yayın dünyasının içerisinde olmuştur. Hatta Tercüman ı Hakikat gazetesini çıkarmaya başlayan yazarımızdır. Önce Darülfünun’da daha sonrada Darüşşafaka’da öğretmenlik yapmış ve bu görevi esnasında hayat veda etmiştir.

“Ahmet Mithat Efendi “ Edebiyatımızdaki Yeri

Yazar, yazı hayatına Vidin’de başlamıştır. Daha sonra ölene kadar roman, hikâye, anı, eleştiri, çeviri, gibi edebiyatımızın farklı türlerinde, iki yüzden fazla eser vermiştir. Ahmet Mithat için Türk Edebiyatı’nın gerçek anlamda ilk popüler ve üretken yazarıdır, diyebiliriz. Coğrafya ve ziraat gibi farklı konularda da eser veren yazar, Osmanlı toplumunun ahlaki değerlerinin korunması gerektiğini, her fırsatta dile getirmiştir.

O, genç yazarlara edebiyat alanında destek vermiştir. Dilde sadeleşmeyi savunan yazar, zamanın modası olan devlete ve dine itaatsizliği, müsrifliği, taklitçiliği ve tembelliği eleştirmiştir. Sanatında asıl amacı, hem halkı eğitmek, hem de halka okumaktan zevk almayı öğretme olmuştur.

Romanları birtakım teknik kusurları barındırsa da döneminin en çok okunan yazarları arasına girmeyi basarmıştır. Bu konudaki kusuru da olayın akışını kesip, araya girerek birtakım açıklamalar yapmasıdır. Onu bu hataya iten sebep muhtemelen okuyucusuna bir şeyleri öğretme ve anlatma hevesidir.

Yazarın en önemli özelliklerinden bir başkası ise halk için roman, çığırını edebiyatımızda açan kişi olmasından gelir. Ayrıca Türk Edebiyatı’nda ilk öykü örneklerini vermesi ise ona edebiyatımızda ayrı bir makam kazandırır. Üstelik Esrar ı Cinayet isimli romanı da edebiyatımızın ilk polisiye romanı olarak kabul edilir.

“Ahmet Mithat Efendi “ Eserleri

Yukarıda yazarımızın çok farklı alanlarda eserler verdiğini söylemiştik. Bu eserlerin bazıları  edebiyatımızda ilk olma özelliği taşıyor. İşte bu eserlerden bazı örnekler şunlardır.

Romanları: Felatun Bey ile Rakım Efendi, Dünyaya İkinci Geliş, Hasan Mellah, Hüseyin Fellah (İlk macera romanları), Paris’te Bir Türk, Henüz On Yedi Yaşında (Kadın sorununu anlatan ilk roman), Amiral Bing, Dürdâne Hanım, Esrâr-ı Cinâyât (İlk polisiye roman), Fennî Bir Roman yahut Amerika Doktorları, Rikalda yahut Amerika’da Vahşet Âlemi, Aleksandr Stradella, Şeytankaya Tılsımı, Hikmet-i Peder, Jön Türkler.

Öyküleri: Letâif-i Rivayet (Edebiyatımızın ilk hikâye kitabı olma özelliği taşır.), Kıssadan Hisse.

Gezi: Avrupa’da Bir Cevelan( Edebiyatımızın İlk modern gezi yazısı olarak kabul edilir).

Diğer Eserleri: Üss-i İnkılâp ve Zübdetül Hakayık, Müdafaa, İstibşar, Beşair, Nizaı İlmü Din, Şopenhavr’ın Hikmet-i Cedidesi.

Otobiyografi: Menfa.

Tiyatro: Çengi, Çerkez Özdenler, Açıkbaş, Eyvah.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz