3 Ağustos 1823’te İstanbul’da doğan yazarın babası, Hariciye Nezareti memurlarından Ruhittin efendi’dir. Öğrenim hayatına 1831 yılında İstanbul’da başlamış; ancak öğrenimini babasının görevi icabı gittiği Paris’te tamamlamıştır. Fransızcayı bu sebeple anadili gibi bilmesinin yanı sıra İtalyanca Yunanca ve Latinceyi de biliyordu.
Muhtelif dillere hakim olduğu için tercüme odasında bir müddet memurluk yaptı. Yazar, aynı zamanda elçilik, Meclisi Mebusan’ın ilk reisliğini ve Bursa valiliği yapmıştır. 2 Nisan 1891’de hayata gözlerini yummuştur.
“Ahmet Vefik Paşa” Edebiyatımızdaki Yeri
Bu yazar, çağının en entelektüel kişilerinden birisi olup 3-4 dil bildiği için edebiyat dünyasına çevirileri ile adım atmıştır. Onun çevirileri adaptasyon ürünü olduğu için edebiyatımızın ilk uyarlama tiyatro eserini o vermiştir. Özellikle Moliere’in komedilerini uyarlamada büyük bir başarı elde etmiştir. Moliere’in tam olarak 16 eserini edebiyatımıza uyarlayarak kazandırmıştır.
Moliere’den uyarladığı bu eserler, Türk Tiyatrosu’nun sahnelenen ilk oyunları arasında yer almıştır. Bu uyarlamalarıyla edebiyatta büyük bir ün kazanmıştı. Ayrıca dil bilmesini çok iyi kullanarak Victor Hugo’dan ve Voltaire’den tercümeler yapmıştır. Yazar, bu özelliğe ile edebiyatımıza yeni eserler kazandıran çok önemli bir şahsiyet olmuştur.
Onun çevirileri ile edebiyatımızın kapıları Batı Edebiyatına açılmıştır. Türk tiyatro ve sahne hayatının gelişmesine, vermiş olduğu bu eserlerle çok büyük katkı sağlamıştır. Yazarın buradaki amacı, halka tiyatroyu sevdirmek olmuş ve halkı tiyatroya alıştırmaya çalışmıştır. Yazar yaşadığı dönemde bir tiyatro gurubu kurmuş, bununla yetinmeyip Bursa’da vali iken kendi adına başka bir tiyatro kurmuştur. Burada kendi çevirdiği ve uyarladığı eserleri sahneletmiştir. Yazar tüm bu özellikleriyle Türk Tiyatrosu’nun kurucusu olarak kabul edilmektedir. Yazarın bir başka özelliği ise Lehçe i Osmani isimli Anadolu Türkçesine ait olan ilk sözlüğü hazırlaması olmuştur.
“Ahmet Vefik Paşa” Eserleri
Sözlük: Lehçe-i Osmanî (Sözlük çalışmasıdır. Anadolu Türkçesine ait ilk sözlük olma özelliğini taşır.Bu eserde “Türk” kavramı üzerinde durmuştur.)
Tarih: Şecere-i Türk (Ebulgazi Bahadır Han’dan çevirdiği milli tarihimizin çok önemli bir eseridir. Çağatay Türkçesinden Türkiye Türkçesine tercüme etmiştir Orta Asya tarihini anlatır.)
Fezleke-i Tarih-i Osmanî, Hikmet-i Tarih
Tiyatro: Don Civani, Dudu Kuşları, Adamcıl, Azarya, Merakî, Yorgaki Dandini, Zor Nikâh, Kocalar Mektebi, Kadınlar Mektebi, Tartüffe, Zoraki Tabip