Akraba Evliliği Riskleri ve Sakıncaları Nelerdir?

Akraba evliliği (endogami evliliği – İçten evlenme); genetik hastalıkların epidemolojisini etkileyen önemli faktörlerden biridir. Günümüzde akraba evliliği oranı %20’civarındadır. Doğan çocukların % 9’a yakını akraba evliliği neticesinde dünyaya gelmektedir. Özellikle Batı Akdeniz ve Güney Hindistan’da akraba evlilikleri çok yaygındır.

Akraba evliliği nedir?

Anne veya babalarından biri kardeş olan bir çiftin yaptığı evliliklere 1. derece akraba evliliği (Kuzen Evlilikleri) denir. Büyükanne veya büyükbabalarından biri kardeş olan çiftlerin yaptığı evliliklere ise 2. derece akraba evliliği (Torun Evlilikleri) denir. Zararlı baskın gen ve çekinik gen üst üste gelerek, birbiriyle çakışması olasılığını artırdığından dolayı, akraba evliliği neticesinde doğan çocukta genetik hastalıkların görülmesine yol açabilir.

Akraba evliliği sonrası görülen hastalıklar nelerdir? 

Akraba evliliklerinde gen çatışması sonucu ortaya çıkabilecek bazı problemler; zekâ geriliği (fenilketonüri), Akdeniz Anemisi (talasemi), Alzeimer, Parkinson, Huntington hastalığı ,görme bozukluğu  ve nöron ölümüdür. Özürlü bebekler ve ölü doğumlar da bu sıklıkla görülmekte ve farklı anomalili sendromlar izlenmektedir. 

Akraba evliğinde bebek doğmadan önce hastalık tespit edilebilir mi?

Akraba evliliği neticesinde dünyaya gelecek olan çocuklarda, herhangi bir kalıtsal problemin olup olmadığını önceden tespit etmek mümkün değildir. Bebeğin anne karnında içinde barındığı sıvıdan (amniosentez), ya da beslenmesini sağlayan kordondan alınan kanın (kordosentez) incelenmesi neticesinde bazı hastalıklar tespit edilebilir. Doğumda anormallik olup olmadığı tanısı konabilir. Fakat kalıtsal hastalıkların tespiti mümkün değildir. 

Akraba evliliğinin genetik yönden zararları

Akraba evliliği zararlı ve baskın genlerin üst üste gelmesi ve ortaya çıkma sansını artırması nedeniyle zararlı görülmektedir. Yani soyunda herhangi bir genetik rahatsızlık bulunanlar akraba evliliğinden kaçınabilirler. Fakat bunda aşırılık da gerekmez yani dedenizin dedesindeki bir rahatsızlığın sizin çocuğunuzda çıkma ihtimali çok çok çok düşük olduğundan böyle bir araştırma da gerekmez.

Yine şunu belirtmek gerekirse çocuğun bir rahatsılızğının olması için hem annenin hem babanın hastalıklı genleri taşıması şarttır. Bu oran da yine oldukça düşüktür.

Akraba evliliğinin sosyal zararları

Akraba evliliğinin bir diğer zararı ise ailenin akrabalardan etkilenmesidir. Çünkü akraba evliliklerinde büyükler daha fazla midahil olular ve bu durum küçük çatışmalar doğurabilir. Akraba evliliğinin faydaları Akraba evliliği sadece zararlı yönleri olan bir evlilik değildir aslında faydalı da bir evliliktir.

Genetik bilimciler kardeş çocukları arasındaki evliliklerin çekinik genlerin elenmesini sağladığını belirterek aslında popülasyon sağlığı açısından faydalı olduğunu söylüyorlar.

Sonuç olarak akraba evliliği korkulacak bir evlilik değildir. Eğer kalıtımla geçen belirgin bir hastalık bulunmuyorsa akraba çocukları rahatlıkla yuva kurabilirler. Çocukların sakat veya özürlü doğmasına sebep olan şey akraba evliliğinden çok hamilelik süresince annenin sağlığına dikkat etmemesidir.