Kanser ve kalp hastalıklarından sonra çağımızın ölümle sonuçlanan en ciddi 3. hastalığı beyin krizidir. Genel olarak orta ve ileri yaşlarda görülen bir hastalık olmasına rağmen gerekli önlemler alındığında korunmak mümkündür. Beynin herhangi bir bölgesinde kanama veya kansızlık görülmesi sonucunda beyin kanaması meydana gelmektedir. Beyin krizi sonucunda ölüm veya felç görülebilmektedir. Beyin krizine sebep olan tıkanan ve kanayan damarların nasıl meydana geldiğine ve nasıl beyin krizi yarattığına değinmek istiyoruz.
Tıkanan Damarlara Bağlı Beyin Krizi
Tıkanan damarlara bağlı beyin krizi damar kanamalarına oranla daha sık görülmektedir. Beynin işlev fonksiyonlarını yerine getirmekle görevli damarlarda kan pıhtılaşması veya sigara kullanımına bağlı damar daralması olduğu için damar tıkanıklığına bağlı beyin krizi meydana gelebilmektedir.
Kanayan Damarlara Bağlı Beyin Krizi
Nadir olarak görülen bu durum beyinde bulunan zayıflamış damarların çatlama veya yırtılması sonucu meydana gelmektedir. Çatlama veya yırtılma sonucu beynin iç kısımlarına kan dolarak beyin krizine sebep olmakta ve kanayan damarlara bağlı beyin krizi hafıza kaybı, davranış bozukluğu, sakatlık ve felçlik gibi durumlara sebep olmaktadır.
Beyin Krizinin Belirtileri Nelerdir?
- Kol, bacak, yüz ve vücudun büyük kısmında aniden yaşanan kuvvetsizlik ve uyuşma hissi,
- Konuşma zorluğu çekme ve konuşulanları anlayamamak,
- Açıklanamayan denge bozuklukları ve his kaybı,
- Görmede bulanıklık, görüntü azalması veya çift görme gibi belirtiler beyin kriziesnasında kendini göstermektedir.
Bunların dışında beyin krizi öncesinde geçici iskemik atak denen küçük beyin krizleri de belirtiler arasında büyük öneme sahiptir.
Geçici İskemik Atak (TIA) Nedir?
Bu durum damar tıkanıklığı sonucu yaşanacak beyin krizinin en büyük habercisi olarak nitelendirilmektedir. Beyinde görülen hafif damar tıkanıklığı sonucunda ataklar nüksederek büyük beyin krizini haber vermektedir ve böyle bir durumda acilen bir doktora görünerek önlem alınması gerekmektedir.
Geçici İstemik Atakları Tetikleyen Sebepler
- Sürekli yüksek tansiyon görülmesi
- Sigara İçilmesi
- Fazla kilo ve şeker hastalığı
- Daha önce istemik atak yaşanması
- Kalp hastalıkları ve düzensiz kalp ritmi
- Hareketsiz bir yaşam biçimi gibi durumlar istemik atakları ve beyin krizini tetiklemektedirler.
Beyin Krizini Önlemek İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Beyin krizinin belirtilerinden biri görüldüğü takdirde 3 saat için hastaneye gidilmesi gerekmektedir. Çünkü 4-5 saatten sonra beyin krizi sakatlıklara sebep olmaya başlamaktadır. Ayrıca beyin krizinin belirtileri bazen çok kısa sürebilmektedir. Çok kısa sürdüğü zamanlarda bile ihmale gelmemelidir. Erken müdahale edildiğinde engellenebilmekte ve tedavi edilebilmektedir.
Hastaneye beyin krizi şüphesiyle gelen kişide görülen belirtilere göre kesin tanı koyabilmek için ilk önce çeşitli tetkikler yapılmaktadır. Beyin tomografisi, manyetik rezonans, trankraniyal dopler beyin krizinde ilk uygulanan tetkikler arasında bulunmaktadır. Ayrıca bunların dışında EKG çekilerek ve kan tahlili yapılarak da beyin krizi yaşanıp yaşanmadığı saptanmaktadır. Hastada beyin krizi görülebilme riski tespit edildikten sonra ilaç tedavileri ve cerrahi tedavi uygulanabilmektedir.
İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi için antikoagulan ilaçlar oral (ağız) yolla veya intravenöz (damardan) yolla uygulanmaktadır. Bu ilaçlar beyin damarlarında oluşan pıhtılaşmayı çözmek ve damarlarda onarımı sağlamak için kullanılmakta ve kalp krizi riskini ortadan kaldırdığı gibi geçici istemik ataklarında son bulmasını sağlamaktadır.
Cerrahi Tedavi
Beyin damarlarında görülen tıkanma aşırı derecede artmış ise hızlı tedavi sağlama amacıyla cerrahi yöntemlere başvurulmaktadır. Cerrahi tedavi sonrasında hastanın solunum düzeyi, kalp fonksiyonları ve dolaşımı sürekli takip altında olmalı ve beklenmeyen bir durumla karşılaşıldığında acilen doktora başvurulmalıdır.