Türk Edebiyatı’nın ve Türk düşünce hayatının en önemli isimlerinden biri olan Cemil Meriç 12 Aralık 1916 tarihinde Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde doğmuştur. Fransız idaresi altında bulunan Hatay’da Fransız eğitim sistemine göre eğitim verilen Antakya Sultani’sinde öğrenim gördü.
Bir süre ilkokul öğretmenliği ve Nahiye Müdürlüğü tercüme kaleminde Reis Muavinliği görevlerinde bulundu. Yazar 1940 yılında İstanbul Üniversitesi’ne girip Fransız Dili ve Edebiyatı öğrenimi gördü. 1941 yıllından itibaren İnsan, Yücel, Gün, Ayin Bibliyografyası dergilerinde çeşitli yazılar yazmaya başladı. Elâzığ ve İstanbul’da bir müddet Fransızca Öğretmeni olarak çalıştı. Bu görevlerinden sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde yabancı diller okutmanlığı görevine başladı.
Ayrıca çok başarılı olduğu Sosyoloji Bölümünde dersler verdi. Yazarın yabancı dil bilgisi fena değildi. Mükemmel düzeyde Fransızca okuyup yazdığı gibi, İngilizceyi anlıyor, Arapçayı ise kendi ifadesiyle, “söküyordu. 1955 yılına geldiğinde ise gözlerindeki miyop rahatsızlığı iyice arttı ve yazar artık göremez hale geldi. Ancak çalışma aşkından ve şevkinden hiçbir şey kaybetmedi ve talebelerinin yardımıyla çalışmalarına devam etti.
“Cemil Meriç” Edebiyatımızdaki Yeri
Cemil Meriç edebiyatımız ve düşünce hayatımız için çok önemli bir şahsiyettir. Çünkü bu isim çok okumuş ve çok yazmıştır. Özellikle İstanbul Üniversitesinden mezun olduktan sonra yılların birikimini art arda kitaplaştırarak gelecek nesillere armağan etmiştir.
Yazarın ilk yazısı Hatay’da Yeni Gün Gazetesinde yayımlanmıştır. İlerleyen yıllarda Yirminci Asır, Yeni İnsan, Türk Edebiyatı, Yeni Devir, Pınar, Doğuş ve Edebiyat dergilerinde çeşitli yazılar yazdı.
Cemil Meriç’i diğer yazarlardan farklı kılan özelliği hem Doğu Edebiyatı’nı hem de Batı Edebiyatı’nı çok iyi bilmesidir. Ancak yazar bu iki farklı edebiyatı kendi eleğinden geçirerek yazılarına aktarmıştır. Bizi kendi değerlerimizi bulmaya dair sürekli teşvik etmiştir.
Onun kitapları ve kitaplarında bahsettiği şeyler çok önemlidir. Onun yazılarını ilk okuduğunuzda bir şeyler anlarsınız. Aynı yazıyı tekrar okuduğunuzda zihninizde başka şeyler parlamaya başlar. Ardından aynı yazıyı bir kez daha okumaya karar verdiğinizde bu sefer de daha başka şeyler anlarsınız. Yani onun yazıları sade ve basit gibi görünür ama okudukça sürekli derinlere inersiniz. Sürekli düşünürsünüz.
Yazar sadece bir edebiyatçı olarak kalmamıştır. Aynı zamanda yakın siyasi tarihimize ve sosyal olaylarımıza ışık tutmuştur. Özellikle yakın siyasi tarihimize dair sarf ettiği “ideolojiler idrakimize giydirilmiş deli gömlekleridir” sözü onun bu konulara ne kadar vakıf olduğunu anlatan en güzel cümlelerindendir. Kısacası, Cemil Meriç bizim için sadece bir edebiyatçı değil aynı zamanda son yıllarda yetiştirdiğimiz en büyük fikir adamlarımızdandır.
“Cemil Meriç” Eserleri
İnceleme: Hint Edebiyatı, Saint Simon İlk Sosyolog, İlk Sosyalist, Bu Ülke, Ümrandan Uygarlığa, Bir Dünyanın Eşiğinde, Işık Doğudan Gelir, Kültürden İrfana
Deneme: Mağaradakiler, Bu Ülke
Günlük: Jurnal
Diğer Kitapları: Kırk Ambar, Bir Facianın Hikâyesi, Sosyoloji Notları ve Konferanslar
