Dış Gebelik Nedir?
Dış gebelik, meydana gelen her 100 hamilelik durumundan bir tanesinde görülen ve tedavi edilmediği taktirde ölüme kadar sebebiyet veren bir rahatsızlıktır. Bu olayı özet olarak, bayanların döllenen yumurtasının rahmin dışarısında bulunması olarak açıklayabiliriz. Yumurtaların dışarıda bulunması hamileliğin ilerleyen zamanlarında şiddetli ağrıya ve vajinal kanamalara sebep olmaktadır. Erken teşhis konulup tedavisine başlanmadıkça da zamanla annede kalp sorunlarına ve en sonunda ölüme kadar neden olabilmektedir.
Dış gebelik, gelişmekte olan bir gebelik için normal bölgenin dışında ortaya çıkan bir gebeliktir. Çoğu dış gebelik, Fallop tüplerinde görülür. Normal olarak ilerleyemez ve tipik olarak embriyo veya fetüsün ölümüyle sonuçlanır. Sperm ile yumurta hücresinin birleşmesi ile normal yeri olan rahim içi yerine başka bir yerde döllenerek gelişme gösteren normal dışı bir gebelik halidir. Aynı normal gebelik gibi adetin gecikmesi ile seyreder ve yapılan test neticesinde kadının hamile olduğu anlaşılır.
Genelde fallop tübü denen kısımda embriyo yerleşir ve orada gelişim gösterir. Doktor kontrolünde bu durum anlaşılmakta olup erken teşhis edilmesi durumunda ameliyat gerekmeden yapılan enjeksiyon şeklindeki ilaçlarla müdahale dış gebelik sonlandırılmaktadır.
Dış gebeliğin ilk zamanlardaki seyri normal gebelikte olduğu gibi ilerlediğinden anlaşılamayıp fetüsun gelişim gösterdiği süre ile anne adayında bazı ağrılar baş göstermeye başlar bu ağrılar dış gebeliğin en baris göstergesi olup ihmal edilmesi durumunda ise embriyo bulunduğu ortamı eriterek dokulara zarar vermekte ve çevresinde bulunan damarların yırtılarak kanama oluşturmasına imkan sağlamaktadır.
Dış gebeliğin en riskli yanlarından biride bu kanamalar olup durdurulmasının güçlüğüdür. Yapılan müdahale ile ameliyata alınan anne adayının gebeliği sonlandırılır. Kanamanın oluşması anne adayı için hayati risk taşımaktadır. Her ihtimale karşı anne adayının gebelik riskini hisseder hissetmez bir hekime görünmesi böyle durumların erken tespit edilmesinde etkili bir yöntemdir.
Dış gebeliğin oluşmasında rahim yolunun tıkanması tüplerde meydana gelen daralma, tüplerdeki dalgalanmanın yavaşlaması, gibi etkenler rahim içine giden yolda yaşanabilecek sorunlardan olup dış gebeliğin oluşmasında etkendir.
Dış Gebelik Belirtileri Nelerdir?
Dış gebelik (EP), döllenmiş yumurtanın rahim iç astarı dışındaki herhangi bir yere yerleşip büyümesi durumdur. Dış gebeliklerin büyük çoğunluğu tüplü gebelik olarak adlandırılır ve Fallop tüpünde görülür. Bununla birlikte, bunlar yumurtalık, serviks ve abdominal boşluk gibi başka lokalizasyonlarda da görülebilir. Dış gebelik, tüm gebeliklerin yaklaşık % 1 -% 2’sinde görülür. Mol gebelik, dış gebelikten farklıdır çünkü eksik genetiğe sahip bir yumurtadan türetilmiş doku kitlesi rahim içinde, gebelik belirtilerine neden olabilen üzüm benzeri bir kitle içinde büyür.
Dış gebeliğin en önemli sağlık riski, iç kanamaya neden olan türüdür. 19. yüzyıldan önce dış gebeliklerden kaynaklanan ölüm oranı % 50’yi aşmıştır. 19. yüzyılın sonlarına doğru, cerrahi girişim nedeniyle mortalite (ölüm) oranı yüzde beşe kadar azalmıştır. İstatistikler, erken teşhis konusundaki mevcut ilerlemelerle öne sürülürken, ölüm oranı 10,000’de beşten az bir düzeye ulaşmıştır.
Dış gebelik insidansında artış olsa da dış gebeliklerden ölüm oranı azalmıştır. Kötü bir sonucun başlıca nedeni, erken tıbbi yardım ve müdahale olmamasıdır. Dış gebelik, gebeliğin ilk trimestrinde gebeliğe bağlı ölümlerin en önde gelen nedenidir.
Nadiren de olsa, dış gebelik intrauterin ile aynı anda ortaya çıkabilir. Buna heterotopik (Normal ve dış gebeliğin aynı anda yaşanması) gebelik denir. Heterotopik gebelik insidansı, IVF’nin (in vitro fertilizasyon) artan kullanımı ve diğer yardımcı üreme teknolojileri (ART) nedeniyle son yıllarda artmıştır.
Dış Gebelik Belirtileri Olarak Üç Klasik Belirti ve Semptom Bulunmaktadır;
- Karın ağrısı,
- Menstrüel periyotların olmaması (amenoresi)
- Vajinal kanama veya aralıklı kanama (lekelenme).
Bununla birlikte, Dış hamileliği olan kadınların yaklaşık% 50’sinde bu üç belirti görülmemektedir.
Şiddetli karın ağrısı bulunan, doğum yapabilme dönemine girmiş, cinsel ilişki bakımından aktif olan her bayanın dış gebelikle karşı karşıya olma riski bulunmaktadır. Sancı birden başlayabileceği gibi beraberinde kanamada meydana getirebilmektedir. Dış gebeliklerin birçoğu özellikle hamileliğin dördüncü ve onuncu haftaları arasında görülmektedir. Belirtilerinden bazılarını saymak gerekirse, ilk başta geleni tek taraflı karın ağrısıdır. Bu kendini sürekli ve çok şiddetli bir şekilde devam ettirebilmektedir fakat dış gebeliğin meydana geldiği bölümde olmayabilir.
Omuz başının ağrıması da bir başka belirtidir. Bu vücutta meydana gelen iç kanama neticesinde diyaframın işlemini tam olarak gerçekleştirememesinden kaynaklıdır. Bir başka belirti ise anormal kanamalar olarak nitelendirilebilir. Kadın gebe olduğunun farkında olmayabilir ve sıra dışı bir regli dönemi geçirebilir. Meydana gelen kanama her zamankinden şiddetli ve uzun süren bir kanama olabilir. Dış gebeliğin neden olduğu kanama genellikle daha koyu renkli ve daha suludur. Bu belirtilerin birinin veya birkaçının görülmesinde doktora başvurmakta büyük yarar vardır.
Dış gebeliğin belirtileri ve semptomları, normal adet kanamasının son tarihinden altı ila sekiz hafta sonra görülür ancak dış gebelik Fallop tüpünde yer almıyorsa daha sonra ortaya çıkabilir. Dış gebelikte diğer hamilelik belirtileri (örneğin mide bulantısı ve meme rahatsızlığı vb.) mevcut olabilir. Zayıflık ve baş dönmesi hissi, rüptüre olmuş dış gebelik nedeniyle ciddi iç kanama ve düşük kan basıncının belirtileri olabilir ve derhal tıbbi yardım gereklidir.
Ne yazık ki, kanamalı dış gebelik yaşayan bazı kadınlar dış gebelik belirtilerine sahip olduklarını fark etmemektedir. Kadın şok belirtileri gösterene kadar (örneğin düşük kan basıncı, zayıf ve hızlı nabız, solgun cilt) teşhisi gecikir ve genellikle bir acil servise götürülür. Bu durum tıbbi bir acil durumdur.
Dış Gebeliğin Diğer Nedenleri Nelerdir?
Bayanların hamilelik dönemlerinde yumurta çoğunlukla yaklaşık beş altı gün sonra rahme doğru yol almaya başlar ve burada döllenme işlemini tamamladıktan sonrada bir hafta içerisinde rahmin içerisine yerleşir. Dış gebeliklerde en yaygın olarak karşılaşılan sorun, fallop tüplerinde meydana gelebilecek daralmalar ve tıkanmalardır. Bunun yanı sıra, sağlıklı bir gebelikte döllenmiş yumurtanın rahme gitmek için kullandığı tüpün dış duvarlarında da çatlaklar dış gebeliğin sorunları arasındadır.
Apandisitte meydana gelebilecek rahatsızlıklar veya çeşitli kadın hastalıkları gibi problemler, bu tüp içerisinde kırılmalara veya birbirlerine yapışmalarına neden olabilir. Fakat birçok vakada henüz döllenmiş yumurtanın neden tüp içerisine yerleştiği tespit edilememiştir.
Kadın hamile olduğunu bilmiyor olabilir. Bu karakteristik semptomlar, rüptüre olmuş dış gebeliklerde (şiddetli iç kanama eşliğinde) ve rüptüre olmayan dış gebeliklerde ortaya çıkar. Bununla birlikte, bu belirtiler bir dış gebelik için tipik olmakla birlikte, mutlaka dış bir gebelik mevcut olduğu ve diğer koşulları temsil edebileceği anlamına gelmez. Gerçekten de, bu belirtiler, dış gebeliklerde düşük (abort) tehdidine neden olur.
Dış Gebeliğin Sonuçları Nelerdir?
Genellikle meydana gelen dış gebelik durumlarında, bayanların yeni regli dönemleri yaklaştığında veya herhangi bir zaman diliminde aşırı kanama ve ağrıyla birlikte gebelik sonlanır. Bu durumlarda dış gebeliğin teşhisi çok zor olacağından dolayı da yapılacak bir şey ne yazık ki bulunmamaktadır. Eğer dış gebeliğin sonu belirttiğimiz gibi olmaz ise ve devam ederse, zamanla bebeğin rahim dışında büyümesinden dolayı şiddetli karın ağrılarına neden olacaktır.
Bununla beraber kanamalarda meydana gelebilir. Hamileliğin ilerleyen dönemlerinde, yumurtalığın bulunduğu tüpün yırtılması, ciddi kanamalar ve kimi kişilerde bilinç kaybı gibi sorunlara neden olmaktadır. Tüm bu belirtiler olmadan gerekli kontrollerin yapılması durumunda, normal hamilelik hormonlarının miktarları gözlenip ve çeşitli kan testleri uygulanarak dış gebeliğin tespiti mümkündür.