Normal doğum fizyolojik bir süreç olup annenin ıkınarak bebeği karın kaslarının yardımı ile doğum kanalından itmesiyle gerçekleşmektedir. Kadın doğum uzmanı bu fizyolojik süreçte sadece bebeğin başının annenin perine bölgesine zarar vermeden kontrollü bir şekilde çıkmasına yardımcı olmaktadır. Doğumda asıl görev anne adayında olup doğumun sağlıklı ve risksiz gelişmesi için düzenli ve güçlü ıkınması gerekmektedir.
Uygulanacak olan doğru nefes alma- verme teknikleri ile doğum eylemi daha kısa sürmekte ve bebek daha kolay doğmaktadır. Doğru nefes alma-verme tekniklerini gebelik döneminizde ne kadar sık uygularsa bu teknikler o kadar iyi öğrenilip daha başarılı uygulanmaktadır.
Doğum esnasında doğru nefes alıp verme neden bu kadar önemlidir?
Belli aralıklarla gelen rahim kasılmaları esnasında bebeğe giden kan akımı nispi olarak azalır. Bu normal bir durumdur. Anne adayı bu esnada derin bir nefes aldığında kandaki alyuvarlara normal bir nefeste geçtiğinden daha fazla oksijen geçer ve bu ek oksijen kasılmalar esnasında bebeğin oksijensiz kalmasını önler.
Kasılmalar esnasında duyulacak şiddetli ağrı zihinsel olarak daha çok doğru nefes alıp vermeye odaklanıldığı zaman, anne adayı bilinç altında bunu yapmaya kendini yönlendirdiği için, daha hafif olarak algılanacaktır.
Gebelik sırasında bu alıştırmalar nasıl yapılmalıdır?
Gevşeyin; Öncelikle fazla sert olmayan bir yere yatın ve dizlerinizi bükün. Vücudunuzdaki bütün kasları bilinçli bir şekilde teker teker gevşetin. Tüm kaslarınızı gevşettiğinizi düşündüğünüzde bile tekrar yaptığınız bir kontrolde bazı kaslarınızın halen kasılı olduğunu görebilirsiniz. Tümüyle gevşemiş olmaya özen gösterin. Kendinizi tümüyle zihinsel olarak bu gevşeme işine verin.
Düzenli nefes alıp verin; Tümüyle gevşediğinizden emin olduktan sonra sanki 40-50 saniye süren bir kasılmanız varmış gibi hissetmeye çalışın. Burnunuzdan içinize mümkün olduğunca ve yavaş yavaş derin bir nefes çekin, bu nefesi yine yavaş yavaş ağzınızdan dışarı verin. Bu esnada bütün kaslarınızın gevşek olduğunu tekrar kontrol edin. Kafanızda canlandırdığınız kasılmalar devam ettikçe bu işleme düzenli bir şekilde devam edin.
Nefes alıp verme işlemini yaparken eğer çok hızlı bir şekilde ve aceleyle yaparsanız, kanınızdaki karbondioksit hızlı bir şekilde azalabilir, bu da geçici bilinç kaybına kadar gidebilen durumlara yol açabilir, bu nedenle derin nefes alma işlemini yavaş yavaş uygulayın. 40-50 saniye süren bir kasılmada 5-6 adet nefes alma-verme en uygun olanıdır.
Karın kaslarınızı da kullanın; Fazla sert olmayan bir yere uzanın ve ellerinizi karnınızın üzerine yerleştirin. Derin bir nefes alarak göğsünüzü değil karnınızı şişirin. İçinizden beşe kadar saydığınız sürede bu pozisyonu koruyun. Nefesi ağzınızdan verin ve bu işlemi 5-6 kez tekrarlayın. Bu egzersiz karın kaslarınızın gevşemesine yardımcı olduğu gibi, kasılı kasların rahim üzerine gereksiz baskı yapmasını engeller ağrıyı daha az hissedersiniz.
Nefes egzersizleri ile bir ” Doğum Provası ” nasıl yapılır?
Bu nefes alıp verme alıştırmalarının doğumda başarılı olması için belirli bir düzen içinde uygulanmalıdır. Daha detaylı olarak bu nefes alıp vermeleri incelemek gerekir ise; Tutulmuş nefes: Derin bir nefes alın ve sonuna geldiğinizde nefesinizi tutun, içinizden ona kadar sayın, sonra havayı ağızdan bırakın. Bu tutulmuş nefes doğum sırasında özellikle bebeğinizi dışarı iterken faydalı olacaktır.
Yüzeysel küçük nefes: Hafifçe ve çabucak, ses çıkarmadan nefes alıp verin. Yalnızca göğsünüzün üst kısmı kıpırdamalı, karın hemen hemen hareketsiz kalmalıdır. Bu nefes ritmik olmalı. Dolayısıyla nefes alma zamanının verme zamanına eşit olmasına dikkat edin. Bu nefesi ağzınızı açık veya kapalı iken yapabilirsiniz. Bu yüzeysel nefes rahim ağzının doğum için genişlemesini sağlayan güçlü kasılmalar geldiğinde işe yarayacaktır.
Büyük sık nefes: Bu kez nefes ritmi hızlanmalı, saniyede tam bir nefes alıp vermek gerek. Ağız yarı açık nefes alın, nefes verin. Bu nefes rahim ağzı genişlemesinin sonunda bebeği iterken ve bebek dışarı çıktıktan sonra kendinizi engellemeniz gerektiğinde çok işe yarayacaktır.
Bu farklı nefeslere hakim olmayı öğrendikten sonra birlikte bir doğum provası yapalım. Bebeği dışarı atma sırasında duracağınız pozisyona geçin, yani sırt yastıklarla kalkmış, bacaklar bükülü, uyluklar ayrılmış olarak uzanın. Bu pozisyonda kendinizi şu egzersize alıştırın: Önce bebeği dışarı itmeyi kolaylaştıran nefes tutmayı yapın, hemen ardından bebeği daha fazla itmeyi engelleyen sık sık yüzeysel küçük nefesleri yapın. Doğum sırasında önce bebeği itmek için kendinizi kastıktan sonra, birden çocuğun başı göründüğünde ebe artık “itmeyin itmeyin” diyecektir.
Pratikte şöyle anlaşılacaktır: Tutulmuş nefes, ”nefes alın ,tutun, ıkın, ıkın, ıkın”. Sonra hemen ardından ”artık itmeyin, ağzınızı açın, nefes alın, verin, alın, verin…”. Tutulmuş nefesten hemen sık nefese geçmek kolay değildir. Bu yüzden çalışmak gerekir. Ancak bu nefes egzersizlerini yaparken arada normal solumanıza dönüp, kendinizi dinlendirmeyi unutmayın.