1609 yılında dünyaya gelen yazar, 1657 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Babası Osmanlı devletinin en eğitim kurumu olan Enderun’da eğitim görmüş bir askerdir. Asıl adı Mustafa bin Abdullah olan Kâtip Çelebi ordu kâtipliğinde bulunduğu için bu isimle tanınırdı.
Aynı zamanda hacca gitmesinin yanı sıra Baş muhasebecinin ikinci halifesi olduğu içinde Hacı Halife ismiyle meşhur olmuştur. Kâtip Çelebi çok şanslıydı; çünkü babası aydın bir kişi olması sebebiyle onu küçük yaşlardan itibaren yetiştirmeye başlamıştır. 14 yaşına kadar çeşitli hocalardan dini ve pozitif ilimler almasını sağlamıştır. Bu sebeple daha on dört yaşındayken, Anadolu muhasebesi kalemine kâtip olmayı başardı.
Zaman zaman babasıyla birlikte bazı seferlere de katılan kâtip çelebi 1630 yılında Bağdat Kuşatması’nda ordunun defterini tuttu. 1633-1635 yılları arasında Halep Seferi vesilesi ile hac vazifesini yerine getirmek nasip oldu. Kâtip Çelebi hayatının ilerleyen kısımlarda da çeşitli seferler katılmıştır; ancak en sonunda İstanbul’a dönüp farklı alanlardaki bilimlerle uğraşmaya başladı.
Kâtip çelebi İstanbul’da Ayasofya Dersiamı ile Süleymaniye Dersiamından dersler aldı. Ancak böyle bir zamanda kendisi bir taraftan öğrenirken diğer taraftan da birçok kişiye ders veriyordu. Kâtip Çelebi 1645 yılında Girit Seferi’ne katılarak haritaların nasıl yapıldığını öğrenme fırsatı buldu.
Bu arada üç yıl boyunca devletteki görevinden ayrıldı. Sık sık hastalandığı için hastalıkların tedavilerini öğrenmek için çeşitli tıp kitapları okudu. Pek çok eserini de bu sayede kaleme alma fırsatı yakaladı.
Kâtip Çelebi Edebiyatımız ve Bilim Dünyamızdaki Yeri
Kâtip Çelebi çalışkan, iyi huylu, olgun, az konuşup yazmaya daha çok vakit ayıran birisidir. Arapça ve Farsça gibi kültümüzde büyük yer tutan dillerin haricinde Latinceyi de bilirdi. Onun bilim dünyamızdaki yerini önemli kılan şey batı bilimleriyle çok ilgilenip ardından doğu bilimleriyle sentez yapmasındır.
Çünkü o bu şekilde çalışmalar yapan ilk bilim adamımız olmuştur. Kendisi çok sayıda eser vermiştir. Verdiği eserlerden bazıları yabancıların dahi ilgisini çekmiş ve farklı diller tercüme dilmiştir. En eski coğrafya kitabımız bu isme ait olduğu gibi çok sayıda tarihi kitap çalışmasında da bulunmuştur.
Kâtip Çelebi Eserleri
Birbirinden kıymetli ve farklı alanlarda çok sayıda eser veren Kâtip Çelebi’nin kitaplarından bazıları şunlardır.
Keşf-üz-Zünun an Esâmi’l-Kütüb vel-Fünûn (binlerce kitap ve müellifini tanıtır.), Cihannümâ, (En eski coğrafya kitabımızdır) Takvîm-üt-Tevârîh (1648 târihine kadar yaşanmış olan olayların tarihsel açıklamasını içerir), Fezleket-üt-Tevârîh (Dini içeriği bulunan tarihi bir kitaptır) Kânûnnâme, Târîh-i Firengî Tercümesi, Târîh-i Kostantiniyye ve Kayâsire, İrşâd-ül-Hayâfâ ilâ Târîh-ul-Yunân ver-Rûm,