25 Şubat 1907 Gümülcine doğumlu Sabahattin Ali, 1927-1945 yılları arasında öğretmenlik ve memurluk yapmıştır. Şiir ve roman türünde eserler veren yazar, bir dönem yazılarının sakıncalı olduğu gerekçesi ile tutuklanmış, Bulgaristan’ a kaçmak isterken Kırklareli’ nde vurularak öldürülmüştür. Çok sayıda eseri ölümünden sonra basılmış yazarlarımızdandır.
1937 basımlı Sabahattin Ali romanı Kuyucaklı Yusuf, edebiyatımızın kilometre taşları arasında oldukça değerli bir yapıttır. İnsanı sosyal sorunları içinde ele alan öncü romanlarımız arasındadır.
Giriş Bölümü
Roman’ ın giriş bölümünde 1903 yılında yaşanan bir şiddet olayı tasvir edilir. Aydın’ ın Nazilli kasabasına bağlı Kuyucak Köyü gece eşkıyalar tarafından basılır ve annesiyle babası öldürülen 9 yalındaki Yusuf kimsesiz kalır.
Olayı araştırmak için köye gelen kaymakam Selahattin Bey, Yusuf’ un durumuna acır v e onu evlatlığı olarak yanına alır. Yusuf ile Selahattin Bey’ in Yusuf’ tan altı yaş küçük kızı Muazzae beraber büyürler. Ancak muazzez’ in annesi Şahinde huysuz bir kadındır, bu sebeple kaymakamın huzurlu bir evliliği yoktur. Şahinde’ nin kişiliği yetim Yusuf’ u da olumsuz etkilemektedir.
Gelişme Bölümü
Kuyucaklı Yusuf genç bir ergendir. Üvey kardeşi Muazzez’ e için için bir hayranlık duymaya başlar. Günlerden bir gün kasabada oldukları sırada kasabanın maço tiplerinden Şakir ile Yusuf, Muazzez yüzünden kavga ederler. Bu kavgada dayak yine Şakir, romanın ilerleyen bölümünde intikam almak için her şeyi yapacaktır.
Bu olay sebebiyle Yusuf’ un belalısı olan Şakir, Muazzez’ i intikam aracı olarak görür. İlk oyununu kaymakam Selahattin bey’ in kumar alışkanlığı üzerinden yapar. Yusuf’ un evlatlığı olarak yetiştiği kaymakam Selahattin Bey, Şakir’ in fabrikatör babasına kumar yüzünden yüklü miktarda borçlanmıştır. Bu borcun karşılığında Şakir’ in Muazzez’ i alacağından korkan Yusuf, Muazzez’ i seven Ali’ den yardım ister. Ali’ nin yardımıyla borç üzerinde n Şakir’ in planlarını boşa çıkartır. Ali, Muazzez ile evlenir ancak Muazzez aslında Yusuf’u sevmektedir.
Romanda olaylar Ali’ nin Şakir tarafından öldürülmesi, ardından nüfuslu kişilerin aracı olması sayesinde serbest kalması ile tırmanır. Yusuf bu olay üzerine Muazzez ile samimiyetini iyice keser. Bunun üzerine Muazzez annesinin de telkinleriyle Şakir’ e kaçmaya karar verir. Fakat bu durumu içine sindiremeyen Yusuf, Muazzez’ i yolundan döndürür ve Yusuf ile Muazzez evlenirler. Bu esnada kalp hastalığı iyice ilerlemiş olan kaymakam Selahattin bey’ i kaybederler. Yeni kaymakamın Şakir ve ailesi ile ahbaplığı Yusuf’ u zor durumda bırakır.
Sonuç Bölümü
Romanın sonunu hazırlayan olaylar zinciri, Şahinde Hanım’ ın evinin kaymakam ve Şakir tarafından bir eğlence mekanı olarak kullanılmasıyla başlar. Kaymakam tarafından süvari tahsildarı olarak görevlendirilen Yusuf’ un köy köy dolaşmak zorunda kalması ve bu sebeple evinden uzaklaşması, Şahinde Hanım’ ın hafif meşrepliği kaymakamla Şakir’ in işini kolaylaştırmıştır. Bu eğlence ortamında içkiye alıştırılan Muazzez kötü yola düşmek üzeredir.
Tüm bunlara dayanamayan Yusuf bir gün evi basar ve herkesi öldürüp yaralı Muazzez’ i alarak kaçar. Muazzez’ in yolda ölmesi üzerine onu gömerek dağlara doğru yol alır.