29 Mart 1883’te Çorlu’da doğan yazar, 16 Mayıs 1952’de Ankara’da yaşamını yitirdi. Türk öykücülüğünün en önemli yazarlarından olan Esendal, çocukluğu savaş yıllarına denk geldiği için maddi sıkıntılar içerisinde geçmiştir. Yazar, aynı sebeple düzenli bir eğitim de alamamıştır. Ancak Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini öğrenek kendi kendini yetiştirdi.
Babası vefat ettiğinde, iş hayatına atılarak ailesinin geçiminin katkı sağaldı. 1900 yılına geldiğimizde Gümrük Memurluğu yaptı. İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye oldu. Parti müfettişi olduğu için Anadolu’yu gezmeye başladı. Bu görev ona Anadolu ve Rumeli halkını yakından tanıma fırsat sağladı. Bir ara Orta Elçi göreviyle Bakü’ye gönderildi. İstanbul’a döndükten sonra bazı arkadaşlarıyla beraber “Meslek” adlı haftalık siyasi gazeteyi çıkarmaya başladı. Farklı okullarda tarih ve coğrafya öğretmenliği yapmasının yanı sıra siyasetle de ilgilenerek Elâzığ ve Bilecik milletvekilliği de yaptı.
“Memduh Şevket Esendal” Edebiyatımızdaki Yeri
İlk öyküleri kendi çıkartmış olduğu “Meslek” dergisinde yayımlandı. Yine “Miras” adını taşıyan romanı da bu gazete tefrika edildi. Yazar, hem bir siyasetçi hem de bir edebiyatçı olarak milletine hizmet etmeye çalışmıştır. Ancak bu iki kimliğini birbirine karıştırmak istemeyen yazar, “M.Ş.E, Mustafa Memduh, Mustafa Yalınkat, M. Oğulcuk, İstemenoğlu” gibi mahlaslar kullandı.
“Ayaşlı ve Kiracıları” isimli romanıyla 1942 yılında CHP roman yarışmasında derece kazandı. Yazarın öykü ve romanlarında işlemiş olduğu konular farklılık gösterir. Eserlerinde üst pencereden ağır konular işlemeyen yazar, daha çok sıradan insanların gündelik hayatlarına dair kalem oynatmıştır. Aynı zamanda ev hayatı, aile içi ilişkiler kahve ve mahalle ortamı gibi köylülük konuları da işledi. Yazarın önemli bir özelliği olayları ve konuları önyargısız, sevecen ve gerçekçi bir yaklaşımla işlemiş olmasıdır. Yazar, eserlerinde uzun boylu çözümlemelerden kaçınarak dilde ve anlatımda hem yalınlık hem de duruluğu benimsemiştir.
“Memduh Şevket Esendal” Eserleri
Roman: Ayaşlı ve Kiracıları, Vassaf Bey, Miras
Öykü: Bir Kucak Çiçek, Bizim Nesibe, Gödeli Mehmet, Güllüce Bağları Yolunda, Hava Parası, İhtiyar Çilingir, Kelepir, Mendil Altında, Otlakçı, Sahan Külbastısı, Veysel Çavuş, Gönül Kaçanı Kovalar, Mutlu Bir Son,