1884-1964 yılları arasında yaşamış, aydın ve yazarlarımızdandır. Kurtuluş Savaşı Dönemi’ nde Milli Mücadele saflarında yer almış, Cumhuriyet’ in ilanını takip eden dönemde on seneyi aşkın bir süre yurt dışında yaşamıştır. 1940 senesinde İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümüne profesör olarak atanan Adıvar, 1950-54 yılları arasında İzmir milletvekilliği görevinde bulunmuştur.
Mor Salkımlı Ev
Halide Edip Adıvar’ ın anı kitabıdır. Yazarın çocukluk yılları hakkında önemli ipuçları vermekle birlikte dönemin İstanbul’ unun sosyal ve siyasal yaşamını da gözler önüne seren bir eserdir. İlk kez 1955 senesinde tefrika edilen kitap, 1963’ te basılmıştır.
Mor Salkımlı Ev Özeti
Mor Salkımlı Ev’ de Halide Edip Adıvar’ ın çocukluk yıllarından 24 yaşına kadar olan hayatının izini sürerken okurlar, bir yandan da can çekişen bir imparatorluğun son yılları ile yüzleşir. Eserde bir taraftan yazarın çocukluk dönemi, gençlik yıllarında fikirlerini etkileyen hadiseler, ilk evliliği, Milli Mücadele’ nin kendisini nasıl etkilediğine dair anılarını okurken satır aralarında zamanın Osmanlı’ sının sosyal yaşamı, insan ilişkileri, devlet yapısı hakkında bilgi ediniriz.
Halide Edip, eserde anılarını oniki bölüm halinde aktarır. Her bir bölüm kendi içinde bağlantılı olsa da tek bir eser gibi okunabilmektedir. Eserin ilk bölümünde okur olarak yazarın Beşiktaş’ ta doğduğu ve çocukluk yıllarını geçirdiği evine gideriz. Bu ev, küçük Halide’ nin zihninde ‘mor salkımlı’dır. Romanın adı da yazarın hafızasında canlılığını koruyan Beşiktaş’ taki mor salkımlı mekandan gelmektedir.
Halide Edip’ in çocukluk yıllarının ardından kısa süreli evliliği, bu esnada yaptığı yurt dışı seyahatleri anlatılır. Gençlik yıllarına denk gelen Birinci Cihan Harbi’ ne dair anılar, kitapta ağırlıklı olarak ele alınır. Birinci Cihan Savaşı yıllarında memleket meselelerine olan ilgisi artar ve o dönemde çok tartışılan, din, ırk, mezhep, dil, anayasa gibi kavramlar üzerinde düşünmeye başlar.
Halide Edip, o dönemde görev yaptığı Beyrut, Şam ve Lübnan’ da sıkıntı ile geçen öğretmenlik yıllarıyla ilgili karanlık ve karamsar bir tablo çizer. Çünkü o dönemin Suriye ve Lübnan’ ı acı ve karışıklıklar içindedir. Bu durum, Halide Edip’ i derinden etkiler.
Halide Edip Adıvar, Mor Salkımlı Ev’ de topladığı anılarını 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması ile bitirir. Bir devrin panoramasını gözler önüne serdiği için edebiyatımızda önemli bir yeri olan mor Salkımlı Ev, anı türünün en iyi örnekleri arasında da gösterilmektedir. Eser, Halide Edip’ in duru Türkçesi ve yalın anlatımının yanı sıra duygularını kağıda dökmedeki gücü ile de kendini okutabilen, okuru sıkmayan, sürükleyici bir nitelik taşımaktadır.