13 Nisan 1914’te İstanbul’da doğan yazar, 14 Kasım 1950’de yine İstanbul’da yaşamını yitirdi. Kendisi Cumhurbaşkanlığı Armoni Orkestrası Şefi, Veli Kanık’ın oğlu’dur.
Orhan Veli eğitim hayatına Galatasaray Lisesi’nde başlayıp babasının tayinin Ankara’ya çıkması üzerine Ankara’da tamamlamıştır. 1993’te Ankara Gazi Lisesi’nden mezun olduktan sonra, bir müddet İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü’ne devam etti; ancak bu okuldan mezun olamadan ayrıldı. Daha sonra Ankara’da PTT Genel Müdürlüğü’nde, Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu’nda çalıştı.
Hayatının ilerleyen yıllarında Hür ve Zincirli Hürriyet gazetelerinde eleştiri yazıları yazdı. Ayrıca kendisi 1 Ocak 1949 tarihinden itibaren Yaprak isimli dergiyi çıkarmaya başladı ve bu derginin 28. sayıya kadar basımı yapıldı.
Ankara’da belediyenin açtığı çukura düşerek yaralandı 4 gün sonra beyin kanamasından vefat etti. Mezarı Rumeli mezarlığındaki Aşiyan mezarlığındadır.
Edebiyatımızdaki Yeri
Orhan Veli’nin ilk şiirleri edebiyatımızda birçok yazarın ilk şiirlerini yayımladığı Varlık dergisinde yayımlandı. Orhan Veli Aruz’u çok iyi bilen bir şair olduğu gibi Hece Şiiri’nin özelliklerini de çok iyi kavramıştır. Şiirlerinde çocukluk anılarını, aşk ve hasret konularını derin bir duyarlılık içerisinde işlemiştir. Onun şiirleri, Ahmet Muhip Dıranas, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Fransız simgeci şairlerinin izlerini taşır. O, bu şiirlerinde ölçü ve uyağı çok iyi kullandığı gibi bazı şiirlerinde müzik öğelerine de çok belirgin bir şekilde yer verdi.
Orhan Veli’nin asıl ününe kavuşmasını sağlayan Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday ile çıkardıkları garip isimli kitabın adını taşıyan şiir akımını başlatması olmuştur. Orhan Veli’yi şiirimizde farklı bir yere koymamızı sağlayan özelliği, şiirde bazı alışılagelmiş kalıpları yıkması olmuştur.
O hecenin ve uyağın şiiri yozlaştırdığının savunur. Şiirde biçimcilikten ve parıltılı sözcüklerden uzak durulması gerektiğini söylemiştir. Şiirin insanın beş duyusuna seslen bir sanat olmadığını, şiirin insanın beynine hitap eden bir sanat olduğunu belirtmiştir. Orhan Veli ve arkadaşlarının şiir konusundaki bu çıkışları onların edebiyatımızda Birinci Yeni olarak adlandırılmalarına sebep olmuştur.
Eserleri
Şiirleri
- Garip
- Garip (1945, kendi şiirleriyle yeniden düzenledi)
- Vazgeçemediğim
- Destan Gibi
- Yenisi
- Karşı
- Nasrettin Hoca Hikâyeleri
- Bütün Şiirleri
Orhan Veli Kanık’ın Düz Yazı Türündeki Eserleri:
- La Fontaine
- Nesir Yazıları (1953, ölümünden sonra)
- Denize Doğru
- Edebiyat Dünyamız
- Sanat ve Edebiyat Dünyamız
- Bindiğimiz Dal