Kimdir: Şair, Yazar
Doğum: 1890
Ölüm: 1960
Pasternak
Sovyet şairi, öykücüsü ve ülkesinin kültür bürokrasinin eleştirmeni olarak bilinen Boris Leonidoviç Pasternak, kitapları resimleyen bir portre ressamının oğlu olarak 10 Şubat 1890′da, Moskova’da dünyaya geldi. Piyanist olan annesinin etkisiyle, 15 yaşında Moskova Konservatuarı’nda müzik eğitimi almaya başladı. Dört yıl sonra felsefe öğrenmek amacıyla müzik eğitimini bıraktı ve fakülteden 1913 yılında mezun oldu. Edebiyata olan ilgisi küçük yaşlarda oluşmaya başlayan Pasternak, fütürizme bağlı olan Zentrifugen adlı edebiyatçı topluluğuna katıldı.
Bir yıl sonra da “Bulutlardaki İkiz” adlı şiir kitabını yayınladı. Bu kitapta yer alan şiirlerin bir kısmını daha sonra yayınladığı Sınırları Aşarak adlı kitabında da kullandı. Bir yandan şiirleri üzerinde yoğunlaşan Boris Pasternak, hayatını bir fabrikanın yönetici bürosunda çalışarak ve özel dersler vererek kazanıyoruz. İlk yapıtlarından itibaren kendine özgü bir stil geliştiren şair, çalışmalarında özgür cümle kuruluşuyla surrealist tablo dünyasını anımsatan cesur mecazlara yer veriyordu. Dizelerini kurarken sık sık sözcüklerle seslerin benzerliklerinden yararlandı ve konuşma dilindeki deneyimleri tamamlayıcı olarak kullandı.
Pasternak’ın, Ekim Devrimi sıralarında yazdığı “Kız Kardeşimin Yaşamı” adlı şiir kitabı, ancak 1922′de basılabildi. Önceleri samimi duygular ve düşünceler ile aşk ve doğayı şiirlerine konu alan şair giderek sanatın içinde bulunduğu sorunlara da eğilmeye başladı. Bundan sonra ki yapıtlarında anlaşılması zor bir dil kullanan Pasternak, Mayakovski tarafından kurulan LEP dergisi için yazılar yazmaya başladı. Kısa süre sonra da edebiyat çevrelerince ‘şairlerin şairi’ ünvanını aldı.
1923′de Evgeniya Muratova ile evlenen Boris Pasternak, lirik çalışmalarının doruğu olarak kabul edilen “Temalar ve Varyasyonlar” adlı kitabını çıkardıktan sonra 20’li yılların ortasından itibaren birkaç kısa vezinli destan yazdı. Spektroskopi adlı yapıtında devrim öncesi Çarlık karşıtı ihtilalcilerin saygılarını sunan yazar, 30′ların başında “Geçiş İzni” adını taşıyan otobiyografik öyküsünü yayınladı. Liriğin şiirsel bir gerçek yaratması gerektiği konusundaki inancı iktidardaki kültür fonksiyonellerin düşüncesiyle çeliştiği ve propaganda amaçlı yazılar yazmaya yanaşmadığı için, kültür politikasını yapanlarla arasındaki çelişki derinleşti.
Giderek yalnızlığa itilen şair, her ne kadar 1934′te Sovyet Yazarlar Birliği başkanlığına seçildi ise de 1936′dan itibaren eserlerinin yayınlanması yasaklandı. 1934′ten ikinci eşi Sinaida Neuhaus ile evlenen Boris Pasternak, geçimini başta William Shakespeare’in trajedileri olmak üzere, çeviriler yaparak kazanıyordu. Gürcü şairlerin yapıtlarını Rusça’ya çevirince, Stalin’in gözüne girdi ve büyük bir olasılıkla sürgüne gönderildikten bu yolla kurtuldu.
İkinci Dünya Savaşı sıralarında, kültür politikasının esnekleştirilmesi sayesinde Sabah Trenlerinde ve Ölümlü Dünya adlı iki şiir kitabını birden yayınlama imkanı buldu. Bu eserlerde şairin büyük bir yalınlık elde etme ve klasik lirik geleneklere yaklaşım çabaları göze çarpmaktadır. 1953′te Goethe’nin Faust yapıtını Rusça’ya çevirdikten bir yıl sonra Svesda başlığı altında 1945’ten beri üzerinde çalıştığı “Doktor Jivago” romanında 10 şiirini yayınlayabilir.
İhtilal, iç savaş ve başlamakta olan Stalinizm yıllarında geçen destanını Pasternak, 1955′te tamamladı. Kendi sözleriyle ‘en kritik ve en önemli yapıtı nın ana konusunu, zihinsel bağımsızlığı her şeyin üstünde tutan Dr. Jivago Nun yaşam öyküsünü oluşturmaktadır. Jivago Nun daha iyi bir geleceğe ve özgürlüğe bağladığı umutlar romana damgasını vuran unsurlardır. Sovyet makamları bu yapıtın SSCB’de yayınlanmasını yasakladıktan sonra kitap 1957′de İtalya’da basıldı.
Bunu izleyen zamanda Pasternak’a karşı kışkırtıcı bir kampanya başlatıldı. Bu nedenle yazar, 1958′de kendisine layık görülen Nobel Edebiyat Ödülü’nü reddetmek zorunda kaldı. O ana kadar Yazarlar Birliği üyesi olan Pasternak, birlikten çıkarılarak boykot edildi.
30 Mayıs 1960′da 70 yaşına gelen Boris Leonidoviç Pasternak, Moskova yakınlarındaki Peredelkino Da hayata gözlerini yumdu. Ölümünden bir yıl sonra şairlik hakları geri verildi ise de Doktor Jivago, yasak yapılar listesinden çıkarılması. Bu ünlü eser yazarın ölümünden 28 yıl sonra kendi ülkesinde basılabildi.
Pasternak Eserleri
Roman: Dr. Jivago (1957)
Şiir Kitapları: Bulutlardaki İkiz (Blisnez w tutşah, 1914), Sınırları Aşarak (Power Barrow, 1917), Kız Kardeşimin Yaşamı (Sestra mayo jizm, 1922), Sabah Trenlerinde (Nara İç poyest, 1943), Ölümlü Dünya (Samnoy prostor, 1945) Düzyazı /
Destan: Oliver’in Çocukluğu (Destro Lovers, 1922), Tuzla Dan Mektup (Prizma iz Tuly, 1922), Temalar ve Varyasyonlar (Temi i variazzi, 1922), Spektroskopi (1931)
Otobiyografi: Geçiş İzni (1931)