Yazar 1889 yılında İstanbul Üsküdar’da dünyada geldi. Babası askeri bir doktor olduğu için hayatı boyunca pek çok ilde yaşamıştır. Öğrenim hayatına ilk olarak Çanakkale’de başlamış ardından İstanbul ve İzmir’de devam etmiştir. Yükseköğrenimini 1912 yılında Darülfünun Edebiyat Şubesi’nde tamamlayarak öğrenim hayatını yirmi üç yaşında bitirdi.
Öğrenim hayatını tamamladıktan sonra 1927’ye kadar bursa ve İstanbul’da farklı okullarda Türkçe ve Fransızca öğretmenliği ve idari görevlerde bulundu. 1931’de maarifi müfettişliği v 1939 Çanakkale milletvekilliği görevlerinde bulundu. Ve 1950’de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Türkiye temsilciliği ve öğrenci müfettişliği görevleriyle Fransa’nın Paris şehrinde bulundu. Ayrıca Paris kültür ataşeliği yaptı. Güntekin’e Akciğer kanseri teşhisi konuldu. Bu hastalığın tedavisi için Londra’ya gitti ve maalesef orada vefat etti. 13 Aralık 1956 günü, Karaca Ahmet Mezarlığı’na gömüldü.
“Reşat Nuri Güntekin” Edebi Kişiliği
Güntekin’in Fatma aliye Hanıma ait ut isimli romanı çocukken okuması ve babasının zengin bir kütüphaneye sahip olması onu edebiyata ilgi bir hale getirmiştir. O ilerleyen yıllarda Halit Ziya’nın eserlerini okuyarak hikâye yazma hevesine girdi. Bir ara tiyatroya merak sardı ve tiyatro yazarı olmaya çalıştı. İlk olarak eski ahbap, hançer ve eski rüya gibi eserler yayımladı ancak çalıkuşu romanıyla üne büyük bir üne sahip oldu.
Güntekin’i diğer yazarlarımızdan ayıran en önemli, özelliği maarif müfettişliği görevi sayesinde Anadolu’yu karış karış gezmesi olmuştur. Çünkü o bu görevi sayesinde Anadolu’yu ve Anadolu insanını çok yakından tanıma imkânı bulmuştur.
Bütün eserlerde Anadolu insanını en güzel bir şekilde ele alır. Onların sevinçleri kederlerini ve hayallerini en güzel bir şekilde işler. Romanlarındaki kahramanlarını öğretmen, subay, işçi, köylü, kentli, asker genç, memur, esnaf, yaşlı kişiler oluşturur. Anadolu’yu karış karış gezdiği için bu tipleri en doğal ve en güzel yanlarıyla romanlarında canlandırır.
Ayrıca Güntekin’in şöhreti yaprak dökümü, çalıkuşu, kavak yelleri dudaktan kalbe gibi bazı eserlerinin son zamanlarda TV dizileri şeklinde çekilmesiyle iyice artmıştır.
“Reşat Nuri Güntekin” Eserleri
Güntekin edebiyatın roman, hikâye, oyun ve gezi yazısı türünde eserler vermiştir. Eserlerinde kullandığı dil, son derece sade ve akıcıdır. Diyalogları ise canlıdır. Bu eserlerinden bazıları şunlardır.
Romanları
- Gizli El
- Çalıkuşu (En meşhur eseridir. İdealist ve erdem sahibi gen bir öğretmenin Anadolu’da verdiği mücadeleyi anlatır.)
- Damga
- Dudaktan Kalbe
- Akşam Güneşi
- Bir Kadın Düşmanı
- Yeşil Gece (Kurtuluş savaşı yıllarında verilen mücadeleyi ve bu mücadeleden sonra dini istismar eden kötü insanları ele almıştır.)
- Acımak
- Yaprak Dökümü (Batılılaşmanın Türk Aile yapısına verdiği ciddi zararları işlemiştir.)
- Kızılcık Dalları
- Gökyüzü
- Eski Hastalık
- Roçild Bey
- Eski Ahbap
- Sönmüş Yıldızlar
- Tanrı Misafiri
- Leyla ile Mecnun
- Oyunları
- Hançer
- Eski Rüya
- Ümidin Güneşi
- Taş Parçası
- Yeşil gece
- İstiklâl
- Hülleci
- Yaprak Dökümü