Semai Nedir?
Halk şiirinde hecenin 8′li kalıbıyla ve koşma biçimiyle, saz eşliğinde söylenen şiir türüne ve aruz ölçüsünün “mefailün” (2 ya da 4 mefailün) kalıbıyla söylenen şiir türüne,“semai” denir. Koşmada olduğu gibi, semaide de dörtlük sayısı en az 3, en çok 5 ya da 6 olabilir. Bazı semailerde dörtlük sayısının daha da çok olduğu saptanmıştır. Aruz ölçüsüyle söylenen semailer, gazel, murabba, muhammes ve müseddes biçimlerinde olur. Divan şiirinin temel ilkelerinden etkilenen saz şairlerince düzülmüştür. Semailer, hece sayısıyla, özellikle de ezgileriyle, koşmadan ayrılırlar. İçerik açısındansa, koşmadan hemen hiç bir farkları yoktur.
Semai Özellikleri;
- Tabiat, sevgi ve ayrılık konularını işler.
- Sekizli hece ölçüsüyle yazılırlar.
- Nazım birimi dörtlüktür. En az 3, en çok da 5,6 dörtlükten oluşur.
- İlk dörtlüğü aaab, abab, aaba, abcb şeklinde diğer dörtlükler dddb, eeeb, fffb şeklindedir.
- Sona doğru şairin mahlası bulunur.
- Özel bir beste ile söylenirler.
Semai Örneği;
İncecikten bir kar yağar
Tozar Elif Elif diye
Deli gönül abdal olmuş
Gezer Elif Elif diye
Elif’in uğru nakışlı
Yavru balaban bakışlı
Yayla çiçeği kokuşlu
Kokar Elif Elif diye
Elif kaşlarını çatar
Gamzesi bağrıma batar
Ak elleri kalem tutar
Yazar Elif Elif diye
Evlerinin önü çardak
Elif’in elinde bardak
Sanki yeşil başlı ördek
Yüzer Elif Elif diye
Karacaoğlan eğmelerin
Gönül sevmez değmelerin
İliklenmiş düğmelerin
Çözer Elif Elif diye
Karacaoğlan