Sezaryen Hangi Durumlarda Uygulanır?

Sezaryen (sectio, SCA) ile doğum karın duvarı ve rahme yapılan kesi ile doğumun gerçekleştirilmesidir. Son yıllarda yaygınlaşmıştır. Doğum sırasında sezaryen oranı normalde %30’ lar civarındadır. Normal doğumun gerçekleşemediği veya tehlikeli olduğu durumlarda anne ve bebeğin sağlığı için sezaryen yapılmaktadır.

Plasentanın Erken Ayrışması

Plasentanın rahim içine yapıştığı yerden erken ve vakitsiz ayrılması sonucu oluşur. Şiddetli kanama olabilir. Bebeğin yaşamını tehlikeye sokacak kadar ciddidir. Acil sezaryen gerektirir.

Plasenta Previa

Plasentanın rahim alt kısmına yerleşerek rahim kanalını içerden kapatmasıdır. Kısmen veya tamamen kapatabilir. Teknik olarak normal doğum imkansızdır. Şiddetli kanamalar veya gebelik boyunca devamlı az az kanamalar olabilir. Acilen sezaryen veya planlı sezaryen yapılır. Kanama genellikle doğum ağrılarının başlaması ile çok şiddetlenir.

Rahim yırtılması

Zor doğum , riskli doğum sırasında, eski sezaryenli hastanın normal doğurtulması sırasında,  bazen de beklenmedik bir şekilde normal doğumda da gelişebilir. Uterus rüptürü olarak isimlendirilir. Kanama ile anne ve bebeğin hayatı tehlikededir. Acil sezaryen gerektirir.

Makat Gelişi (Ters Duruş)

Bazı merkezler uygun doğum şartları olduğunda normal doğumu yaptırmayı denese de ters doğumun bebeğin sağlığı için riskleri arttırdığı ve normal doğumun bu durumlarda zor olabildiği  için genellikle sezaryen tercih edilir. Bebek ters olup doğum haftası küçükse, ayakları önde geliyor ise, eski sezaryenli ise, normalden iri ise hiç tereddüt etmeden sezaryen uygulanır.

Transvers Duruş (Yan Duruş)

Çocuğun rahimde yan yatması ve doğumun yaklaşıp doğum pozisyonunu alamaması durumudur. Doğum ağrıları sırasında kordon sarkması, kol sarkması, ayak gelişi ve rahmin yırtılması ihtimalleri mevcuttur. Eskiden doktorlar doğum sırasında bebeği çevirme işlemi (versiyon) yapmayı denerlerdi. Günümüzde bu riskli doğum müdahaleleri uygulanmamakta ve genellikle sezaryen tercih edilmektedir.

Kordon Sarkması

Göbek kordonunun değişik sebeplerden dolayı beklenmedik zamanda rahim ağzından vaginaya sarkmasıdır. Acil bir durum olup hızlı bir şekilde sezaryen yapılmalıdır.

Bebek Kalp Atımlarının Bozulması

Bebeğin doğum sırasında veya gebelik esnasında oksijensiz kalıp sıkıntıya girmesi ile olur. Kalp atımlarında bozukluk görülür. Teşhisi NST  ile konur. Acil sezaryen gerektirir.

Geçirilmiş Rahim – Vajina Operasyonları Sonrası

Gebe kalmadan önce yapılmış myom ameliyatları (myomektomi), rahim anomalilerini düzeltici operasyonlar veya vaginada darlığa sebep veren ameliyatlar (vaginoplasti ameliyatı) sonrası sezaryen tavsiye edilmektedir.

Mekonyum

Bebeğin sıkıntıya girip dışkısını (mekonyum) yapması durumunda kalp atışlarında bozulmaya eğilim var ise sezaryen tercih edilebilir.

Tekrarlayan Sezaryenler

Daha önce bir veya daha fazla sezaryen olmuş ise genellikle ülkemiz şartlarında tekrar sezaryen tercih edilir. Normal doğum da tercih edilebilir. Doktorun yaklaşımı ve gebeliğin şartları karar vermeye yardımcı olur.

Baş – Pelvis Uygunsuzluğu (Sefalopelvik Disproporsiyon)

Doğum kanalı bebeğin geçişi için elverişli değilse sezaryen kararı verilir.37’inci haftada ultrasonografi ve doktorun vaginadan yaptığı muayene ile bebeğin tahmini doğum ağırlığı ve annenin doğum kanalı yapısı (çatı) birlikte değerlendirilerek tanı konulabilir. Halk arasında ‘çatı darlığı’ olarak isimlendirilir.

Doğumun İlerlemesinin Durması

İlerlemeyen travay olarak isimlendirilen bu durumda rahim ağzı tam açılmadan bebeğin doğum kanalı içindeki ilerleyişinin durması  ve doğum süresinin olması gerekenden fazla uzaması sonucu sezaryen yapılmaktadır.

İri Bebek

Bebek çok iri ise (4000 gr’dan büyük) omuz takılması ve haznede yırtık olabileceği, acil sezaryen veya vakum takılması gerekebileceği için önceden sezaryen kararı verilebilir.

Diyabet

Diyabetik anne adaylarında iri bebek olma ihtimali ve doğum yaklaştıkça bebeğin sıkıntıya girme olasılığı arttığı için sezaryen tercih edilebilir. Doktorun kararıdır.

Preeklampsi- Eklampsi

Anne ve bebek yaşamının risk altında olduğu bu durumda hastalığın tedavisi doğum olduğu için sezaryen gerekebilir.

Annenin Ciddi Hastalıkları

Kalp hastalığı, geçirilmiş kalp veya beyin ameliyatı, beyin anevrizması, ciddi ortopedik problemler, bel fıtığı gibi doğumda ıkınmanın veya efor harcamanın sakıncalı olduğu durumlarda sezaryen tavsiye edilir.

Doğum Kanalını Tıkayan Oluşumlar

Myomlar, vaginadaki kistler çocuğun başının doğum kanalından ilerlemesine engel olabileceği için sezaryen önerilebilir.

Çoğul Gebelikler

İkiz gebeliklerde bazı doktorlar bebeklerin duruşu uygun olduğunda normal doğumu tercih edebilirler. Fakat genel yaklaşım sezaryen yönündedir. Aynı şekilde üçüz gebeliklerde de sezaryen tercih edilmektedir.

Bebeğin Doğumsal Anomalileri

Yaşamla bağdaşan ve normal doğum sırasında bebeğin zarar görebileceği omfalosel, spina bifida gibi anomalilerde sezaryen tercih edilmektedir.

HPV-Kondilom

Aktif HPV lezyonlarının varlığında veya taşıyıcılığının şüphelenildiği durumlarda normal doğum sırasında bebeğe geçme ihtimali olduğu için sezaryen tercih edilebilir.

Annede Aktif Genital Herpes (Uçuk)

HPV den farklı olarak taşıyıcılarda sezaryen gerekmez. Fakat doğum sırasında annede aktif herpes lezyonları var ise  bunların normal doğum ile çocuğa bulaşıp ciddi yenidoğan enfeksiyonu oluşturması ihtimali olduğu için sezaryen tavsiye edilmektedir.

Vaginismus

Vaginismus gibi problemi olan gebelerin büyük bir kısmı normal doğum yapmayı istemediklerinden, doktorun doğum evrelerini muayene ederek takip etmesine istemsiz olarak izin vermemelerinden dolayı sezaryen tercih edilebilmektedir.

İsteğe Bağlı Sezeryen

Anne adayının veya çiftlerden her ikisin de normal doğumu herhangi bir tıbbi sebep olmadan istememeleri ve sezaryen tercih etmeleri ile uygulanmaktadır. Doğum korkusu, belirsizlik, doğum risklerinin göze alınmaması ve ailevi- sosyal faktörler bu tercihte etken olmaktadır.