Botanikteki adı Zingibar officinale olan zencefil, uzakdoğu ülkelerinde yetiştirilen bir kültür bitkisidir. Zencefil ana vatanı tropik ülkeler olan toprak altında rizom dediğimiz sürünücü bir gövdeye sahip bitkilerdir. Bitkinin kullanılan kısımları bu rizomlardır. Bunlar kurutulmuş halde veya taze halde de yurda getirilir ve kullanılabilir. Zencefilin biraz batıcı ve keskin bir lezzeti vardır.
Zencefil, nemli ve sulak iklimlerde yetişen bir bitkidir. Sarı renkte çiçekler açabilmektedir. Ayrıca şekli yassı ve gri renktedir. Genellikle baharat olarak kullanılsa da, tıbbi amaçlar için de kullanılmaktadır. Aroması ve kokusu oldukça kuvvetli olduğu için, yiyecek ve içeceklere bir tutam eklemek kafidir. Zencefil, latincede Zingiber officinale olarak bilinir.
Zencefilin iki önemli özelliği var. Biri ana vatanı olarak kabul ettiğimiz tropik bölgelerde çok farklı şekillerde kullanılmasıdır. Anavatanında hemen hemen her rahatsızlığın giderilmesinde zencefil kullanılır. Ama bizim ülkemizde daha ziyade vücudu ısıtmak ve sindirim bozukluklarını gidermek için kullanılmaktadır. Bunun için kuru olan rizomlar da kullanılabilir, sulu olan rizomlar da kullanılabilir.
Örneğin soğuk algınlığında kuru veya taze olan rizomlardan iki dilim alınarak demlenir. Demlendikten sonra süzülerek içilebilir. Keskin, batıcı tadın önüne geçmek için bal ile tatlandırabilirsiniz. Bu şekilde gayet etkili bir soğuk algınlığı ilacı elde etmiş olursunuz. Eğer taze elde etmek istiyorsanız zencefili mutfakta toprakta da yetiştirilebilir. Bu şekilde istediğiniz zaman elinizin ulaşabileceği yerde elde etmiş olursunuz. Yaklaşık olarak ektikten sonra 15 gün içerisinde ektiğiniz zencefil iki misli boyuna erişir. Gerektikçe topraktan çıkartıp uç kısmını dilimleyip tekrar toprağa dikebilirsiniz.
Besin Öğeleri: Zencefil içerisinde üç tane esas etken madde bulunmaktadır. Bunlar zingiberol, gingerol ve shogol. Bu maddeler zencefilin şifa olmasının altında yatan ana maddelerdir. Taze zencefil kuru zencefile oranla daha zengin bileşime sahiptir. Taze zencefilde kalsiyum, fosfor, demir, B ve C vitamini mevcuttur.
Zencefilin Faydaları Nelerdir?
Kur’an’da adı geçen tek baharat zencefildir. Vücuda birçok faydası vardır. Bunlardan bahsetmek gerekirse; zencefil, iştah açar, sakinleştirici özelliğe sahiptir, gaz ve şişkinliğe iyi gelir. Özellikle hamilelik dönemindeki şişkinliklere ve ödemlere zencefil tavsiye edilir. Aynı zamanda, grip ve nezle gibi soğuk algınlıklarına iyi gelerek, balgam söktürür.
Zencefili çayı yada balla karıştırarak kullanıp bağışıklık sisteminizi güçlendirebilirsiniz. Damar tıkanıklığını önlemek için zencefil kullanılabilir, romatizmaya birebirdir. Barsak problemlerine ve ishale iyi gelir, aynı zamanda da cinsel isteği arttırır.
Mide Bulantısını Giderir
Hamilelik dönemlerinde bayanlar yoğun şekilde mide bulantısıyla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu dönemde mide bulantısı için çeşitli haplar veya ilaçlar tüketmek yerine güzel bir zencefil çayı içmeleri midelerinin bulantısını tamamıyla giderecektir. Çayı yerine kapsül halinde veya tablet şeklinde zencefil içerikli ürünler kullanmak mide bulantısını kesme konusunda daha etkili olsa da bu ilaçları kullanmadan önce doktorlarına danışmaları gerekmektedir. Sonuç olarak hem kendisi hemde bebeği için mide bulantısına karşı en faydalı çözüm yolu doğal zencefil çayı olmaktadır. Ayrıca toz zencefil yemek yolculuk sırasında araç tutmasından kaynaklanan mide bulantısını da engelleyici özelliğe sahiptir.
İltihap Önleyicidir
İltihap önleyici ve iltihabı temizleyici denildiğinde insanların aklına ilk olarak antibiyotik ilaçlar gelmektedir. Oysa bu şifalı bitkide gingeron denen bir madde bulunmaktadır. Bu madde çok güçlü şekilde iltihabı temizleme ve önleme etkisi göstermektedir. Özellikle romatoid artrit ve osteoartrit gibi iltihaplanmaya bağlı ağrı oluşumu gösteren hastalıkların tedavisi sürecinde bu bitkiyi tüketmek veya çayını içmek iltihapların temizlenerek ağrıların yüksek oranda dinmesine yardımcı olmaktadır.
Zencefilin Kansere Etkisi Nedir?
Son yıllarda yapılan araştırmaların sonucunda, zencefilin kanserle savaşta iyi olduğu kanıtlanmıştır. Kanser ve benzeri ciddi hastalıkların tedavisinde zencefil, destekleyici tedavi olarak tavsiye edilmektedir.
Kolon Kanseri
Yapılan araştırmalar sonucunda zencefil takviyeli ürünler tüketmek bağırsak yollarında ve rektumda görülebilen hücre yapı değişimlerini durdurabilme özelliğine sahiptir. Ayrıca bu besin maddesi sindirim sisteminde meydana gelebilecek kanser tümörlerinide engelleyici özelliğe sahiptir. Kanser yapıcı tümörlerin büyümelerine engel olarak kolon kanserini engelleyici özelliğe sahiptir.
Yumurtalık Kanseri
Biraz önce bahsettiğimiz gingeron maddesi sadece iltihap temizleyici olmayıp aynı zamanda yumurtalık kanserine sebep olabilen hücrelerin sayısının azalmasını da sağlamaktadır. Aynı zamanda yumurtalık kanseri oluşumuna sebep olan tümörlerin küçülmesini ve yok olmasını sağlamaktadır.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirmektedir
Kış aylarında sıklıkla karşılaştığımız grip ve soğuk algınlığı rahatsızlıklarında terlemenin tedavi edici özelliğe sahip olduğu herkes tarafından bilinmektedir. Zencefil çayı içmek vücuttaki terleme miktarını arttırıcı özelliğe sahip olduğundan dolayı kış hastalıklarından çok kısa sürede kurtulmanıza yardımcı olmaktadır. Bu sebeple doğal bir bağışıklık sistemi güçlendirme etkisine sahiptir.
Boğaz Ağrısına İyi Gelir
Çeşitli hastalıklar sebebiyle karşılaştığımız boğaz ağrılarından kurtulmak için zencefilden yardım alabiliriz. Yapmanız gereken 1 su bardağı sıcak su kaynattıktan sonra içine 3 dilim zencefil atıp 6 dakika demlenmesini sağlamaktır. Ardından ılık şekilde içerek boğaz ağrınızdan kurtulabilirsiniz. İsterseniz bu karışıma doğal tatlandırıcı olması sebebiyle tarçın veya balda ekleyebilirsiniz.
Kas Ağrılarına İyi Gelir
Zencefilden hazırlayacağınız merhemi spor yaptıktan sonra veya ağır bir iş sonucu ağrı oluşan kaslarınıza sürerek kas ağrılarınızı dindirebilirsiniz. Zencefil merhemi hazırlamak için yapmanız gereken 5 çay kaşığı toz zencefili çok az suyla karıştırıp merhem haline getirdikten sonra ağrının görüldüğü kaslara sürüp 15 dakika bekletmek olacaktır. Bu uygulamayı 2 gün yaptığınızda ağrılarınızdan kurtulabilirsiniz.
Zencefil Başka Nerelerde Kullanılabilir?
Zencefil genellikle çayı yapılarak, yemeklere katılarak ya da börek ve keklere tat katmak için kullanılabilmektedir. Ne şekilde kullanılırsa kullanılsın zencefil sağlayacağı faydalardan ödün vermemektedir. Uyarıcı ve gaz söktürücü özelliği vardır. Mide ve bağırsak rahatsızlıklarına iyi gelir. Kabızlığa iyi gelir. Her türlü bulantıya karşı başarılı sonuçlar vermektedir. İdrar sökücü özelliği sayesinde vücuttaki toksinleri uzaklaştırır.
Kanın vücuda kolaylıkla dağılmasını sağlar. Kanı sulandırır. Bu nedenlerde kanın ulaşamadığı durumlar olan donma ve ısınmayan organların ısınmasında faydalıdır. Kısacası ısıtıcı özelliği bulunmaktadır. Soğuk algınlığı ve gripte vücuda desktek verir.
Astım ve öksürüğe karşı faydalıdır. Balgamı söker. Beyni canlandırır, hafızayı açar. Zencefil içerisindeki bir etken madde ile romatizmal hastalıklarda ağrının azaltılmasına ve iyileşmesine katkıda bulunur. Zencefil aynı zamanda güçlü bir afrodizyaktır. Kan dolaşımını artırdığı için baş ağrılarında destek verici olarak kullanılabilir.
Zencefil Nasıl Kullanılır?
Zencefil genellikle kökü kurutularak baharat için kullanılır. Fakat zencefil, yaş olarak da kullanılabilir. Zencefilden elde edilen yağ, tıbbi amaçlı ilaçlar için de kullanılmaktadır. Zencefili bal ile karıştırıp tüketebilirsiniz bir çay kaşığı zencefil bir günde alabileceğiniz maksimum zencefil miktarıdır
Zencefil Çayının Faydaları Nelerdir?
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında etkilidir. Soğuk havalarda bedeni ısıtır. Balgam söktürücü özelliği vardır. Akciğer hastalıklarına karşı faydalıdır. Sigaranın verdiği zararları gidermeye yardımcı olmaktır. ( Bu etki için sigara kullanmayı bırakmak gereklidir. )
Bağışıklık sistemini güçlendirici özelliği vardır. Mide – bağırsak gazlarının giderilmesine yardımcı olur. Zayıflamaya yardımcı olarak kullanılır. Kan dolaşımının hızlandırılmasında yardımcıdır. Hafızayı güçlendirmeye yardımcıdır. Kanser önleyici özelliği vardır.
Zencefil çayı birçok hastalığa iyi geldiği için önerilir. Hazmı kolaylaştırır ve hafızayı güçlendirir. Başta grip ve nezle olmak üzere, soğuk algınları için de faydalıdır. Ayrıca hamileler için de, zencefil çayı önerilmektedir. Hamilelikte içildiği zaman, mide bulantısı ve kusmaya iyi gelir ancak, günde 2 bardaktan fazlası, bebekte düşme riski taşıdığı için fazla tüketmemelisiniz.
Zencefil Çayı Nasıl Yapılır?
Kurutulmuş zencefil bir parça zencefil kökü 250 ml suda 3-5 dk kaynatılır. Günde 2 -3 fincan tüketilebilir. Toz zencefil bala karıştırılarak kullanılır. Zencefil taze olarak da tüketilebilir.
Zencefil ile ilgili Uyarılar; 2 yaşından küçük çocuklara asla zencefil vermeyiniz. Ayrıca günde 4 gramdan fazla zencefil kullanmak da zararlıdır. Zencefili, günde tek sefer yerine, 2-3 sefere bölerek kullanmalısınız. Zencefilin bilinen hiçbir yan etkisi yoktur. Sadece günde 4 gramdan fazla alınmamalıdır. Bebeklere verilmemelidir. Çocuklarda kullanım yetişkinlerin üçte biri kadar olmalıdır.